Prof. Dr. Alâeddin Asna’nın baskısı tükenen kitapları, e-kitap olarak yayına girdi

Türkiye’de halkla ilişkiler sektörünün ve eğitiminin öncüsü

Prof. Dr. Alâeddin Asna’nın baskısı tükenen kitapları, e-kitap olarak yayına girdi

Türkiye’ye halkla ilişkiler mesleğini kazandıran Prof. Dr. Alâeddin Asna’nın baskısı tükenen kitapları, okuyucuların rahatça ulaşabileceği e-kitap formatında yayınlanmaya başladı. Büyük ustanın yaşamını anlatan “İletişim Hayattır / Alâeddin Asna Kitabı” ve iletişim öğrencilerine teorik bilgiler veren “Kuramda ve Uygulamada Halkla İlişkiler”e, D&R’ın KOBO platformu üzerinden (http://www.dr.com.tr/Kobo) erişilebiliyor.

Prof. Dr. Asna’nın 1974’te kurduğu Türkiye’nin ilk halkla ilişkiler danışmanlık şirketi A&B’nin 2019 Kasım’ında 45 yaşına girdiğini belirten Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Asna, “Hocamızın baskısı tükenen kitaplarını, okuyucularına ve öğrencilerine en kolay yoldan ulaştırmayı istedik. Akıl ve bilgi sermayesiyle kurulmuş bir şirketi 45 yıl boyunca sürdürmeyi başarmanın bazı sırları, bu kitaplarda gizli. Yeni nesillerin yazılanları okurken kendilerine yol haritası çıkarabilmeleri, en büyük arzumuz. Kitapların satışından elde edeceğimiz gelirle iletişim alanında yüksek lisans eğitimini sürdüren öğrencilere burs verecek, daha sonra staj imkânı da tanıyacağız.” dedi.

Sibel Asna, Türkiye’de mesleki eğitimin öncüsü ve akademik kariyere sahip ilk PR uzmanı olan Prof. Dr. Alâeddin Asna’nın, iş dünyasından pek çok kuruluşun halkla ilişkilerin kapsamını tam olarak bilmediği yıllarda, mesleğin tanınması, gelişmesi ve itibar kazanması için büyük çaba sarf ettiğini belirtti. Asna sözlerine, “Tüm yaşamını özgür, şeffaf ve ilkeli iletişime adayan, akademik ortamlarda ve sektörde daima bu prensipleri savunan Hocamız, yazdığı 12 kitapla, ülkemizde mesleğin akademik literatürünü de başlattı. Bizler Hocamızdan devraldığımız görevi sürdürerek, konuya sadece bir iş alanı olarak değil, mesleğimizi ve gençleri geliştirmek adına gerekli adımları atan bir kurum olarak devam ediyoruz ve bundan da mutlu oluyoruz.” dedi.

Kitaplar Hakkında

Kapaklarını BEK Tasarım’ın yaptığı ve Biblioteknik Studio tarafından hazırlanan kitaplardan ilki, “İletişim Hayattır / Alâeddin Asna Kitabı”… Daha önce İş Bankası Yayınları’nın “Nehir Söyleşi” dizisi kapsamında yayımlanan ve Prof. Dr. Alâeddin Asna’nın Deniz Gökçe İnceoğlu’yla yaptığı söyleşinin yer aldığı kitap; büyük ustanın yaşamına, anılarına, mesleki kariyerine ve öğrencileriyle ilişkilerine yer veriyor. Asna’nın Radyo Çocuk Tiyatrosu’yla başlayan, gazetecilikte ve Devlet Planlama Teşkilatı’nda devam eden, özel sektöre geçmesinin ardından kendi şirketi A&B’yi kurmasıyla sonuçlanan meslek yaşamı ve akademik kariyeri, kendi anlatımıyla okuyuculara sunuluyor. Kitapta, 60 ihtilali ve sonrasındaki darbelere, öğrenci olaylarından Özal döneminin dinamiklerine ve yabancı şirketlerin Türkiye’ye gösterdiği ilginin ülkemizdeki yansımalarına kadar, yakın tarihimize ışık tutan pek çok bilgiye ulaşmak mümkün oluyor.

“Kuramda ve Uygulamada Halkla İlişkiler” ise uygulayıcılara ve mesleğe girmeye hazırlanan
öğrencilere temel teorik bilgiler vermeyi amaçlıyor. Halkla ilişkiler mesleğinde gazetecilik bilgi ve deneyiminin, çağdaş iş dünyasında sponsorluğun, uygulamada sözlü ve yazılı iletişimin önemini vurgulayan kitapta; kitleyi oluşturan insanların sosyal ve psikolojik yapısı ile yaşamın temeli olan iletişim olgusuna da geniş yer veriliyor.

Mesajlarınız / Sorularınız

Sıkça Sorulan Sorular

SORU: Sempozyumun çıktılarına nereden erişebiliriz?

Bu siteden erişebilirsiniz.

SORU: Sempozyuma en fazla kaç kişi katılabilir?

Katılım için sayı sınırlaması bulunmamaktadır.

SORU: Öğrenciler sempozyuma katılabilirler mi?

Evet, katılabilirler.

SORU: Sempozyuma izleyici olarak katılım ücretli mi?

Hayır, ücretli değil.

2019 Tüm Hakları Saklıdır © A ve B İletişim A.Ş.

YENİ MEDYA UYGULAMALARININ HALKLA İLİŞKİLER ÇALIŞMALARINA ETKİSİ: TETRAD KURAMI ÇERÇEVESİNDE KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK KAMPANYALARI ÖRNEKLERİNİN İNCELENMESİ

Yrd. Doç. Dr. Sevinç Koçak İstanbul Kültür Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi, İletişim Sanatları Bölümü

Halkla ilişkiler, stratejik olarak tasarlanmış pozitif mesajı, doğru hedef kitlelere, doğru araçlarla ve doğru zamanda ileterek, olumlu izlenim yaratmaya yönelik bir iletişim sürecidir. İletişimin günümüzdeki dönüşümünün ve gelişiminin halkla ilişkiler uygulamalarını etkilemesi doğal olarak kaçınılmazdır. Bu değişim ve gelişim sürecinde yapılan halkla ilişkiler uygulamaları hem çok çeşitlenmiştir hem de farklı araçlarla hedef kitlelere ulaşmaktadır. Üstelik söz konusu farklılıklarla çeşitlenen uygulamaların hedef kitleler üzerindeki etkileri uzun vadede oldukça etkin ve güçlü sonuçlar oluşturabilmektedir. Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) kampanyaları, Halkla İlişkiler çalışmalarında hedef kitleler üzerinde olumlu izlenim yaratmayı sağlayan en önemli uygulama araçlarından birisidir. Üstelik KSS kampanyaları, İtibar Yönetimi bileşenleri arasında önemli bir değerlendirme ölçütüdür. Bu bağlamda, KSS kampanyalarının yeni medya uygulamaları ile etkileşimli olarak düzenlendiği günümüz Halkla İlişkiler çalışmalarında kuruluşların ve hedef kitlelerinin bu yeni strateji ve imkânlardan nasıl ve ne ölçüde yararlandıkları, ne gibi sonuçlar elde etmeyi amaçladıkları dikkatle incelenmesi gereken bir konudur. Yeni medya ve iletişimin geldiği konum hem halkla ilişkilerin iş yapış şeklini değiştirmiş, hem de çalışmaların içeriğini genişleterek, hedef kitlelere etkileşimli iletişimin tüm olanaklarını çok kolay bir biçimde açmıştır. Halkla İlişkiler çalışmaları, yeni medya uygulamaları ile bir yandan daha etkin, daha hızlı, daha çok geri bilgi elde etme olanağına sahip ve benzeri özelliklerle donatılmış bir hale gelirken; öte yandan daha çok krize açık, daha hızlı tüketilen ve hafızlardan silinen, daha çok yaratıcı fikir ve uygulama isteyen bir biçim almıştır. Tabii ki bu esnada, memnun edilmesi günden güne zorlaşan hedef kitlelerin nitelik ve nicelikleri de aynı hızla değiştirmektedir. İletişim ve yeni medyanın geldiği durum doğrultusunda tüm bu olumlu ve olumsuz etkiler, Marshall McLuhan’ın Tetrad kuramında sözünü ettiği, yeni medya araçlarının ve uygulamalarının neyi geliştirdiği ve farklılaştırdığı, neyi kaybettirdiği veya neyi telafi ettiği sorularının cevaplarında saklıdır diyebiliriz. Bu çalışmada da Tetrad kuramı ile KSS kampanya örnekleri üzerinden Halkla İlişkiler bağlamında yeni medya uygulamalarının etkileri incelenmektedir. Böylece, gelişen, değişen ve dönüşen iletişim koşulları dikkate alınarak, KSS kampanyaları ekseninde Halkla İlişkiler çalışmalarının nasıl olması gerekeceğine yönelik öngörümlerde bulunmak da mümkün olabilecektir.

Anahtar kelimeler: Halkla İlişkiler, İletişim, Pazarlama, İtibar Yönetimi, Yeni Medya

İNTERNET ÇAĞINDA MÜZELERİN DÖNÜŞÜMÜ: DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ETKİLEŞİMLİ SANAL MÜZELERİN SOSYAL MEDYA KULLANIMLARI

Dr. Ergin Şafak Dikmen Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi

Arş. Gör. Cem Evrim Aslan Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi

Günümüzde başta müzelerin ve bunlarla ilgili olarak eğitimsel, kültürel faaliyetlerin mevcut durumlarını anlamak, her şeyden önce iletişim teknolojilerinin gelişiminden yola çıkarak tarihsel anlamda müzeleri var eden ve onları biçimlendiren koşulları da anlamayı gerektirir. Müzelerin kültürel, eğitsel faaliyetlerin merkezleri olma yolundaki gelişimleri, 20. yüzyıl sonunda internet ile birleştiğinde artık yepyeni bir işlev daha kazandı: Nesnel gerçeklikten, sanal gerçekliğe geçiş. Böylece sanal müzeler [virtual museum] gerçek anlamda zaman ve mekânı aşarak tüm insanlığın gözlemleyebileceği bakışın nesneleri hâline gelmeye başladılar. Bu yeni nesil müzeler, eser koleksiyonlarını depolayan geleneksel anlayışın yerine, bilgi ve imgelere yönelik etkileşimli sayısal medya ortamları oluşturdu. Bu sayede müzeler salt bir tarihsel ve sanatsal amaçla var olma biçimlerinin yanında, bunlara ek olarak bünyelerinde eğitimsel, iletişimsel ve akademik anlamda yeni faaliyetlerin de gerçekleştirildiği bir tür sanal ortama dönüştüler.

İnternet ve yeni görüntüleme teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, dünyanın önde gelen müzeleri yeni medya ortamında birçok farklı biçim ve platform üzerinden yeniden tasarlanmaya başlandı. Sosyal medya kullanımları açısından her müze kendi tarihsel bağlamına ve işleyiş amacına uygun olarak halkla ilişkiler faaliyetlerini yürütmeye devam etti. İletişim teknolojileri ve müzecilik faaliyetlerinde yaşanan değişimlerin ekseninde, bu çalışmada geleneksel müzelerin yeni medya platformlarına entegrasyonu araştırıldı. Bu kapsamda Türkiye’de ve dünyada en çok ziyaret edilen müzelerin internet ortamındaki platformları, web hasatçılığı [web harvesting] yöntemi kullanılarak araştırıldı. Müzelerin kurumsal web siteleri ve sosyal medya platformları, içerik paylaşım pratikleri açısından incelendi. Ortaya çıkan sonuçlar ışığında Türkiye’de sanal müzelerin yeni medya ortamdaki eksiklikleri giderilmesi ve gelişmiş internet platformuna dönüşmesi için yol haritası oluşturuldu.

Anahtar sözcükler: sanal müze, yeni medya teknolojileri, sanal gerçeklik, internet, açık erişim

HALKLA İLİŞKİLER ALANINDA ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK UYGULAMALARI

Araş. Gör. Nilüfer Pınar Kılıç Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler halkla ilişkiler uygulamalarını etkilemiş, alanda kullanılan yöntem ve araçları çeşitlendirmiştir. Dijital, sosyal ve mobil teknolojilerdeki değişimler halkla ilişkilerin diyalojik, etkileşimli, ilişkisel ve küresel uygulama yapmasına olanak tanımıştır. Söz konusu gelişmeler örgütlerin daha geniş kitlelere ulaşmalarını ve hedef kitle segmentasyonu yapmalarını mümkün hale getirmiştir. Web siteleri ile enformasyonun kontrolü ve bilgi aktarımının hızlanması sağlanmış, zaman ve mekân kavramının değişmesiyle örgütler her an ulaşılabilir hale gelmiştir. Ayrıca daha az maliyetlerle kampanyalar yürütülebilen örgütler, hızlı ve kolay geri bildirim alabilir ve yazılı ve görsel öğeleri içeren farklı unsurları birlikte dağıtabilir duruma gelmişlerdir. Bütün bu olanaklar çerçevesinde uygulanan halkla ilişkiler, dijital halkla ilişkiler, çevrimiçi (online) halkla ilişkiler, halkla ilişkiler 2.0, internet tabanlı halkla ilişkiler gibi farklı şekillerde adlandırılsa da halkla ilişkilerin bu ‘yeni’ hali örgütlerin kamularıyla etkileşimini arttırmakta, kamuların katılımını sağlamakta ve genişlemeye devam etmektedir. Web siteleri, sosyal ağlar, intranet, ekstranet, bloglar, kare kodlar (QR) derken son birkaç yılda alanda sanal gerçeklik (virtual reality-VR) ve artırılmış gerçeklik (augmented reality-AR) uygulamaları görülmektedir.
Sanal gerçeklik bilgisayar kaynaklı üç boyut teknolojisiyle yaratılmış, gerçek olmayan, kullanıcıların gerçek dünya ile ilişkilerinin yok olduğu ortamlar için ifade edilen bir kavramdır. Arttırılmış gerçeklik ise gerçek dünya ile bağlantıların devam ettiği, veri ve görüntülerin ya da gerçek ve sanal nesnelerin aynı görüntüde birlikte yer alabileceği, gerçek dünyayı temel alan ortamlardır. Askeri, eğitim, sağlık, turizm ve tasarım gibi birçok alanda kullanılan uygulamalar son yıllarda halkla ilişkiler, reklam ve pazarlama alanlarında da kullanılmaya başlanmıştır. Alanda sanal gerçeklik kullanımına oyuna reklam yerleştirme (advergaming¹) uygulamaları örnek gösterilebilir. Örneğin Vestel, Rixos Otelleri ve Garanti Emeklilik Türkiye’de de oynanan Second Life² oyununa dâhil olarak ada satın almışlardır. Diğer sanal gerçeklik uygulamaları üç boyutlu (3D) gözlük gibi donanım gerekliliğinden ve daha az kullanıcıya hitap etmesinden kaynaklı çok yaygın kullanılmasa da örnekleri görülmektedir³. Arttırılmış gerçeklik uygulamalarının alanda daha çok kullanılması nedeniyle bu çalışmada Sakıp Sabancı Müzesi, Ülker Cafe Crown, Renault, Pepsi, Sütaş gibi kurum ve markaların Türkiye’de gerçekleştirdikleri arttırılmış gerçeklik uygulamaları analiz edilmiş; olanakları ve sınırlılıkları tartışılmıştır. Özetle arttırılmış gerçeklik uygulamalarının etkileşim ve deneyimin yanında bağlılık, imaj ve itibar üzerinde olumlu etkileri olduğu değerlendirilse de bir halkla ilişkiler stratejisi etrafında inşa edilmesi gerektiği söylenebilir. İnternet bağlantısı olmayan ya da akıllı cihaz kullanmayan kamular için bir anlam ifade etmeyen uygulamaların her halkla ilişkiler kampanyası için uygun olduğu düşünülmemelidir. Bununla birlikte akademik alanda söz konusu uygulamaların daha fazla araştırmaya konu olması, özellikle uygulamaları deneyimleyen kamuların alımlamalarının incelenmesi ve söz konusu uygulamaların eğitim müfredatına eklenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

[1] Advergaming sözcüğü advertisement (reklam) ve game (oyun) sözcüklerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Sanal oyunların içine marka, ürün ya da hizmetin yerleştirildiği ya da yeni bir oyun yaratıldığı uygulamalardır. Bazen birbirleri yerine kullanılsalar da oyunlaştırma (gamification) kavramından farklıdır. Oyunlaştırma oyunlarda kullanılan ödül, seviye, rekabet, tasarım teknikleri gibi unsurların bir araya getirilerek kullanılmasıdır. Web sitelerinde yorum yazılarına puan verilmesi, kartlarda puan ve hediye birikmesi, Vodafone ve Turkcell’in salla kazan uygulamaları oyunlaştırma örneği olarak gösterilebilir.
[2] Second Life gerçek yaşamın simülasyonu olarak tasarlanmış, kullanıcının bir avatar yaratarak katıldığı internet tabanlı bir sosyal dünyadır. Kullanıcılar gerçek dünyada yapabilecekleri gayrimenkul alım satımından üniversiteye gitmeye kadar her şeyi oyunda gerçekleştirebilmekte, hatta kazandıkları paraları gerçek paraya çevirebilmektedirler.
[3] Örneğin Uluslararası Af Örgütü Suriye’nin Halep kentindeki bombardımanın sonuçlarıyla ilgili duygusal bir deneyim kazandırmak için sanal gerçeklik kullanmıştır. https://www.amnesty.org.uk/press-releases/first-use-virtual-reality-fundraising-hit-members-public (Erişim Tarihi 23.02.2018).

21. YÜZYIL’DA HALKLA İLİŞKİLER VE SİYASAL İLETİŞİM ARASINDAKİ İLİŞKİLER ÜZERİNE BİR TARTIŞMA

Yrd. Doç. Dr. Kenan Demirci Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü

Halkla ilişkilerin pek çok alanda olduğu gibi, siyasetin ya da en azından daha özelde siyasal iletişimin üzerinde çeşitli önemli etkileri bulunduğu iddia edilebilir. Konuyla ilgili eleştirel literatür takip edildiğinde, halkla ilişkiler yöntem ve tekniklerinin siyasal alana müdahalesinin ciddi bir eleştiriye maruz kaldığı görülmektedir. Özellikle liberal demokrasinin normatif ilkelerinin, siyasete sirayet eden halkla ilişkiler tekniklerinin kullanılmasıyla bozulduğu ya da en azından bir ölçüde yıpranabileceği bu görüşler tarafından temel bir iddia olarak ortaya konulmaktadır. Bu kapsamda siyaset ve halkla ilişkiler arası ilişkilerdeki eklemlenmeyi ifade etmesi açısından “siyasetin-halkla ilişkilerleşmesi” (pr-ization of politics) gibi kavramların kullanıldığını belirtmek önemlidir. Ne var ki diğer bir görüş ise; özellikle modern toplumlarda özellikle seçmen-bireyin isteklerinin giderek karmaşıklaştığını, bu nedenle politikayla halkla ilişkiler arasındaki ilişkilerin gelişmesinin, aslında bireylerin bu karmaşık istek ve çıkarlarının temsili demokratik sistem içerisinde yer bulmasını kolaylaştırdığını iddia etmektedir. Bu anlamda da halkla ilişkiler ve siyaset arasındaki kesişmeye daha pozitif bakılmaktadır.
Halkla ilişkilerin modern siyasal yapı içerisinde oynadığı role ilişkin birbirinden tamamen farklı iki görüş öbeğinin oluşması bile, halkla ilişkilerin 21. Yüzyıl siyasal ve toplumsal yaşamındaki önemli konumunu ve konu üzerine tartışmaların artarak süreceğini göstermektedir. Bu çalışmanın konusunu da özellikle halkla ilişkilere siyasal sistem içerisinde pozitif/negatif bir rol biçen görüşlerin, sivil toplum kuruluşları üzerinden analiz edilmeye çalışılması oluşturmaktadır. Çünkü halkla ilişkilerin önemli toplumsal rolleri bulunmaktadır ve sivil toplum oluşumları bu rolün gerçekleşmesindeki önemli aktörlerdir. Çalışmada sivil toplum kuruluşları belli bir istekler kümesinin kurumsallaşmasını sağlayan demokratik bir aracı yapı olarak ele alınmakta, bu anlamda halkla ilişkilerin demokratik toplumlardaki önemli kurumsallaşmış yapıları olarak tanımlanmaktadır. Çünkü sivil toplum oluşumları belli bir bireyler grubunun isteklerini tanıtma, ama aynı zamanda üst bir güç olarak temsili sistem tarafından tanınma gereksinimine aracılık etmektedirler. Bu anlamda halkla ilişkilerin iki yönlü doğasının gerçekleşmesi bakımından sivil toplum kuruluşları, modern toplumlarda ciddi bir halkla ilişkilerci rol üstlenmektedirler. Bu çalışma böyle bir kapsam içerisinde sivil toplum kuruluşlarının Türkiye’de hangi istek ve talep kategorilerini temsil ettiklerinin analiz edilmesine dayanmaktadır. Türkiye’de özellikle 1980 sonrası dönemden itibaren tedrici olarak gündelik hayatta önemli bir yer tutan sivil toplum kuruluşları, günümüzde ciddi bir seviyeye ulaşmıştır. STK’ların çalışmada konu edilmesi bu nicel artış ve toplumsal hayatta oynadıkları rolün giderek artmasından kaynaklanmaktadır. Araştırma Türkiye’de Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) tarafından belirlenen 19 sivil toplum kuruluşu kategorisi altında Ankara’da yer alan sivil toplum kuruluşlarının kategorileştirmesi üzerinden gerçekleştirilecektir. Böylece sivil toplum kuruluşlarının bireysel istek/çıkarların temsili sisteme yansıtmadaki aracı rollerinin kapsamı tespit edilmeye çalışılmaktadır. Bu kategorinin genişlik seviyesi, aslında halkla ilişkileri modern siyasi yapı içerisindeki konumuna ilişkin ipuçları da verecektir. Buradan hareketle sivil toplum kuruluşlarının giderek karmaşıklaşan modern toplumlarda, birey gruplarının istek ve çıkarlarını demokratik sisteme aktarılmasındaki rolü de tartışılmış olacaktır.

NEOLİBERAL ÖZNE, BENLİK TEKNOLOJİLERİ VE KİŞİSEL HALKLA İLİŞKİLER

Araş. Gör. Feride Aydemir Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi

Yeni zamanları ve çağın ruhunu anlamaya çalışırken sıklıkla başvurulan kavramlardan biri de neoliberal ideolojidir ve neoliberalizm kapitalist ideolojinin içerisinde bir değişim olarak toplumsal yaşamın tüm kertelerine sızan, güncel siyaset, üslup ve kimlik biçimlerini dönüştüren önemli kategorilerden biridir. Foucaultçu bir perspektifle ele aldığımızda neoliberalizm sadece bir siyasi ya da ekonomik rasyonalite değil, gündelik hayatın, popüler kültürün, insan varoluşunun, kimliğin ve benliğin de çeşitli alanlarına nüfus etmiş geniş bir spektrumda seyreden bir tür “akılsallık” biçimdir. Bu anlamda öznelere ve özneler arası ilişkilere genişleyen, yaşamı anlamlandırma ve kavrama biçimlerine sirayet eden kültürel bir çerçeve olarak neoliberal rasyonalite güncel kimlik biçimleri yaratan ve kimliğin kurulma tarzlarını dönüştüren de sistemdir. Bu neoliberalizmin ekonomik rasyonalitesi, devleti, ekonomik alanı ve ticari kurumları aşmakta, bireyin kendisini özneleştirme pratiklerinin teknik ve yöntemlerine de sızmaktadır.
Neoliberalizm, yeni zamanlara özgü hakikat biçimleri, söylemsel pratikler oluştururken, öznelere yeni ekonomik ve kültürel sistemin talepleri bağlamında kendileriyle, ötekilerle ve toplumla kuracakları ilişki ve hâkimiyet biçimleri de önerir. Burada yine Foucaultçu bir bakışla öznellik kipleri, iktidar biçimleri ve çeşitli bilgi formları iç içe geçer. Bu momentte kişisel kimliğini adeta şirket yönetirmiş gibi yöneten, girişimci bir performansla benliğini kuran özne konumları türer. Piyasa ilişkileri ve işletmecilik ruhu bireyin kendisiyle ve ötekilerle kurduğu ilişkilere taşınır. Kendini nasıl yönetmeli ve piyasaya nasıl sunmalı sorusu belirsizliğin, güvencesizliğin ve rekabetin iyice kurumsallaştığı neoliberal düzende merkezi bir soru haline gelir. Bu noktada M. Faucoult’un “benlik teknolojileri” kavramsallaştırması neoliberal öznellik ve iktidar ilişkisini kavramada önemli bir açılım sağlamaktadır. Kişinin imajı, kimliği ve benliği üzerinde belirli kişilerden yardım alarak ya da kendi imkânları ile yaptığı bir dizi operasyonun, kişisel kimliğin yönetilmesinin, benliğin sunulmasının yöntem ve tekniklerini içeren “benlik teknolojileri” , neoliberal ideolojiyi “özne ve iktidar” ilişkisi çerçevesinde ele almamızı, kurumsal yapılar ve örgütlerin yanında kişisel alanla da dolayımlamamızı sağlar.
Bu çalışma, neoliberal dönüşümün halkla ilişkiler alanındaki etkilerinin örgütsel ve kurumsal düzeyde olduğu gibi özne düzeyinde de ele alınabileceğini öne sürüyor. Çalışma, neoliberal düzenin “girişimci öznesinin” kendi benliğini performansa dayalı bir biçimde inşa etmesinin, özenle hazırlanmış ve yansıtmayı arzu ettiği imajlar halinde kamusala sunmasının neoliberal yeni zamanlara içkin kişisel bir halkla ilişkiler faaliyeti olarak da görülebileceğini iddia ediyor ve şu soruları soruyor: Neoliberal düzende halkla ilişkiler sadece kurumsal ve örgütsel yapılara ait yönetsel bir işlevden mi ibarettir yoksa neoliberalizmin geniş yayılım ağını paylaşıp kişisel alana da genişler mi? Neoliberal girişimci bireyin kendi üzerine adeta şirket yönetir gibi yoğunlaşması, halkla ilişkiler yöntem ve teknikleri ile “benlik teknolojileri” arasındaki teorik ve pratik bir bağı kurmayı mümkün kılar mı? Benliğin böylesine “stratejik yönetimi”, yeni zamanların bireyini kendi izlenimini özenle yöneten ve sunan kişisel bir halkla ilişkiler aktörü olarak da görmemizi sağlar mı?
Çalışmanın amacı nihai sonuçlara ulaşmak değil, disiplinler arası bir perspektifle halkla ilişkilerin güç, iktidar ve özne konumları ile teorik bağını kurmaya çalışmak ve onu kurumsal bir fonksiyona indirgeyen yaklaşımların ötesinde kavramaya uğraşmaktır. Çalışma açısından önemli olan şey bu teorik bağı kurmaya çalışırken sadece neoliberal öznellik biçimlerine dair belirli söylemsel stratejiler üreten ve dolaşıma sokan halkla ilişkiler uzmanlarının aracılık rolüne odaklanmak değil, bizatihi öznelerin kendilerinin bu söylemsel stratejileri ve pratikleri üreten ve uygulayan aktif birer “halkla ilişkilerci” olabileceklerini sorunsallaştırmaktır.

HALKLA İLİŞKİLERİ BAUDRİLLARD PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLENDİRMEK: “BİSCOLATA CARLOS” ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN “İLGİ AYGITI” OLARAK HALKLA İLİŞKİLER

Arş.Gör. Beris Artan Özoran Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi

Halkla ilişkiler alanında yapılan araştırmaların büyük bir kısmının halkla ilişkileri bir “yönetim işlevi” olarak değerlendiren perspektiften yola çıkılarak gerçekleştirildiği görülmektedir. Ancak son yıllarda “halkla ilişkileri”, “örgütsel” perspektifin dışında alternatif bakış açılarıyla ele alan çalışmaların büyük bir hızla arttığı ve araştırmaların alanın gelişimine büyük bir katkı sağladıkları gözlemlenmektedir. Bu kapsamda Ihlen, Van Ruler ve Frederiksson’un 2009 yılında derledikleri Public Relations and Social Theory kitabı, halkla ilişkileri farklı bir perspektiften değerlendirmenin önemini ortaya çıkaran ve aynı zamanda farklı düşünürlerin kavramlarından yola çıkarak alanın değerlendirmesini yapan önemli bir eser olarak ortaya çıkmıştır. Kitap kapsamında halkla ilişkiler Foucault, Weber, Bourdieu, Giddens gibi önemli sosyologların kavramları çerçevesinde değerlendirilmiş ve halkla ilişkiler yalnızca bir “yönetim aracı” olmadığı, aynı zamanda bir “toplumsal olgu” olduğu vurgulanmıştır. Bu perspektiften yola çıkılarak, makalede halkla ilişkilerin, yüzyılın önemli sosyologlarından biri olan Baudrillard’ın “ilgi aygıtı” ve “hipergerçeklik” kavramları çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
“Tüketim Toplumu” eserinin yazarı olan Baudrillard, artık toplumun itici gücünün “tüketim” olduğunu vurgularken, reklam ve halkla ilişkileri de “ilgi aygıtı” olarak tanımlamaktadır. Ona göre tüketim toplumundaki temel olgu “insan ilişkilerinin yitirilmesi”dir. Baudrillard gibi Bauman ve Beck gibi yazarlar da insan ilişkilerinin soğumasını “bireyselleşme”, “yalnızlaşma” ya da “akışkan modern toplum” gibi kavramlar üzerinden açıklamaktadır. Baudrillard, insan ilişkilerinin ortadan kalkması sonucunda toplumsal ilişkilerin “göstergeler biçimi altında” topluma sistematik olarak şırınga edilmesi zorunluluğunun ortaya çıktığını savunmaktadır. Ona göre, şırınga edilen “insani sıcaklık” da diğer her şey gibi bir tüketim nesnesi haline gelmiştir. Bu anlayış çerçevesinde halkla ilişkiler “insani sıcaklığın” oluşturulmasında kullanılan bir “ilgi aygıtı” olarak ele alınmaktadır.
Baudrillard, Tüketim Toplumu kitabında “ilgilendirmek” sözcüğünün ikili anlamına dikkat çekmiştir. İlk anlamı daha sık kullanılan “özen göstermek, ödüllendirmek, birine karşı anne gibi davranmak”tır. İkinci anlamı ise, “talep, güçlü bir istek ve gerektirme” yi içermektedir. Örneğin, birine “rakamlarla ilgilen” denildiği zaman burada bir “saptırma” ve “kendi yararına çevirme” durumu söz konudur. Dolayısıyla “ilgi aygıtları” hem ödüllendirmek ve tatmin etmek hem de baştan çıkarmak ve gizlice ayartmak için çalışmaktadır. Halkla ilişkiler bir “ilgi aygıtı” olarak değerlendirildiğinde, bir yandan kaybolan insani sıcaklığı yeniden oluştururak tatmin sağlarken, diğer yandan –örgüt lehine- baştan çıkaran bir araç olarak görünmektedir.
“Hipergerçeklik” kavramı çerçevesinde “halkla ilişkiler” değerlendirildildiğinde, halkla ilişkilerin tüketim ilişkileri içindeki hipergerçekliği yaratmada etkili olduğu görülmektedir. Halkla ilişkiler uygulamaları sonucunda ortaya çıkan sembolik anlamlar, hipergerçekliği yaratmadır. Örneğin, OMO artık yalnızca daha beyaz yıkayan bir çamaşır suyu olarak değil, aynı zamanda “kirlenmek güzeldir” fikriyle değerlendirilmektedir. Dolayısıyla ürünler, kendi ihtiyaç alanlarının dışında yan anlamlar kazanmaktadır.
Bu makale kapsamında, Şölen Şirketinin 2017 yılında çıkardığı bir telefon uygulaması olan “Biscolata Carlos” bir halkla ilişkiler uygulaması olarak ele alınacak ve Baudrillard’ın ilgi aygıtı ve hipergerçeklik kavramları bağlamında incelenecektir. Bir “Sanal Sevgili” uygulaması olan “Biscolata Carlos”, Biscolata’nın daha önce reklamlarında kullandığı Biscolata erkeklerinden yola çıkılarak hazırlanmış bir uygulamadır. Bu uygulamada “Carlos”, uygulamayı indiren kişiye gün içinde sevgi sözcüklerinden oluşan mesajlar attığı gibi, kişi de Carlos’u yönlendirerek istediği sözcükleri duyabilmektedir. Makale kapsamında hem uygulama Baudrillard’ın kavramları çerçevesinde incelenmiş hem de Twitter’da hem de Twitter’da #biscolatacarlos hashtagiyle paylaşılan yorumlar ele alınmıştır.

KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUĞUN POSTKOLONYAL ELEŞTİRİSİ: MATTEL OYUNCAK ŞİRKETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Arş. Gör. Ebru Akçay On Dokuz Mayıs Üniversitesi İletişim Fakültesi

Kurumsal sosyal sorumluluğa (KSS) artan sektörel ve akademik ilgi; konunun kriz iletişimi, sorun yönetimi, ilişki yönetimi, itibar yönetimi vb. kavramlarla tartışılmasını da beraberinde getirmiştir. Bu eğilim, KSS’nin kurumlar için; yaşanan kurumsal felaketleri ve krizleri atlatmanın, stratejik (ve Batılı) paydaşlarla olumlu ilişkileri ve güveni yeniden tanzim etmenin, zedelenen kurum itibarını güçlendirmenin ve dolayısıyla kâr maksimizasyonunun bir aracı olduğunu varsayar. Ancak bu varsayım; KSS’nin, küresel kapitalizmin yarattığı “Küresel Kuzey” ve “Küresel Güney” arasındaki güç eşitsizliklerinin sosyal sorumluluk iddiaları ile üzerini örttüğünü ve hak ihlallerine maruz kalan madunların seslerinin duyulmasını engelleyen bir pratik olduğunu göstermekten çok uzaktır. Bu sebeple, KSS’nin postkolonyal teorinin kavramlarıyla yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışma, uluslararası şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk söylemlerini postkolonyal perspektifle incelemeyi ve söz konusu söylemleri üreten kurumsal sosyal sorumluluğun postkolonyal eleştirisini yapmayı amaçlamaktadır. Bunun için araştırmada, Mattel oyuncak firması örneklem olarak seçilmiştir. Araştırma, Mattel oyuncak firmasının sosyal sorumluluk söylemlerindeki iddialarına karşın, “Küresel Güney”deki fabrikalarda yaşanan insan hakları ihlallerine çözüm üretemediğini ve sebebi olduğu hak ihlallerinin sorumluluğunu almak yerine, “Küresel Güney” ve “Küresel Kuzey” arasındaki eşitsizliği derinleştiren postkolonyal pratiklere eklemlendiğini tartışmaktadır. Bu sebeple araştırma, madunların sesini duymayan/onları yok sayan ve dolayısıyla “Küresel Güney” ile paternalist ve kolonyal ilişkileri sürdüren Mattel’in sosyal sorumluluk söyleminin, Batılı paydaşların onayını almak üzere işleyen bir pratik olmaktan ileri gidemediğini göstermeyi de amaçlamaktadır. Sonuç olarak çalışma, KSS’nin “Küresel Güney”in postkolonyal süreçteki sömürüsüne kaynaklık etmeye devam ettiği varsayımından hareketle, “Küresel Kuzey”in “Küresel Güney” ile olan sorumluluk ilişkisinin aslında bir tahakküm ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kurumsal sosyal sorumluluk, postkolonyal teori, Mattel

YENİ ZAMANLARIN TEŞHİSİ OLARAK POST DEMOKRASİ VE HALKLA İLİŞKİLERİN İŞLEVİ

Yelda Nisan Anaklı Ankara Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı

Uzun zamandır siyaset bilimi ve iletişim çalışmalarında demokrasinin krizinden bahsedilmektedir. Liberal parlamenter demokrasiyle özdeşleştirilen bu kriz söylemi genel olarak demokrasilerde alınan kararların hesap verilebilirliği, demokratik kurumların güvenilirliği, hukuk devleti, siyasal karar verme süreçlerine katılım, insan ve yurttaş hakları kadar medyanın özgürlüğü konularında yaşanan sorunlarla ilgilidir. 1970’lerden itibaren sağın “yönetememe”, solun “meşruiyet sorunsalı” etrafında tartıştığı bu krizsel durumun batılı toplumlarda demokrasinin çöküşüne ya da erozyonuna yol açacağı endişesi dillendirilmektedir. Benzer tartışmalar son yıllarda Türkiye’de de yapılmaya başlanmıştır.

En son aralarında Colin Crouch, Sheldon Wolin ve Jacques Rancière gibi isimlerin bulunduğu bir grup düşünür bu krizi “post demokrasi” kavrayışı etrafında betimlemiştir. Bu betimleme, görünüşte liberal temsili demokratik kurumların varlığını sürdürdüğü ancak fiilen karar verme süreçlerinin bir grup seçkin ile uluslararası ekonomik aktörlerin yanı sıra “ikna uzmanları” olarak tanımlanan iletişim ve halkla ilişkiler uzmanlarınca alındığı varsayımına dayanmaktadır. Başka bir anlatımla varoluşsal toplumsal kararların büyük oranda demokratik kurumların dışında konuşulup, alınması üzerinde durulmaktadır. Dolayısıyla gelişen iletişim teknolojileriyle ve etkin küresel aktörlerle de bağlantılandırılan bu durumun doğurabileceği sakıncalar gündeme getirilmektedir.

Bu çalışma; demokrasinin krizi veya aşınması ve neoliberal küresel çağı teşhis, aynı zamanda bir veri olarak kabul eden post demokrasi kavrayışı içerisinde medyanın ama özellikle de halkla ilişkilerin olası rolüne odaklanmaktadır. Temel varsayım halkla ilişkilerin yalnızca toplumsal iknanın akılcılaştırılmasına, popüler siyasal argümanların yaygınlaştırılmasına veya gösteriselliğin üretilmesine hizmet etmediğidir. Dolayısıyla post demokrasi düşünürlerinin iddialarının aksine halkla ilişkilerin bu yeni zamanlarda demokrasinin temsil, katılım ve kararların haklılaştırılması gibi konu başlıklarında yaşanan sorunlara olumlu yönde katkılar yapabilecek potansiyele sahip olduğunun altı çizilmektedir. Bu çerçevede çalışma post demokrasi etrafında geliştirilen tezleri, halkla ilişkilerin konumu, işlevi (rolü) ile ilgili tanımları özetlemekte ve daha sonrasında halkla ilişkilerin demokratik potansiyelini yeniden açığa çıkarabilecek pratikleri tartışmaktadır.

ONLİNE BASIN BÜLTENLERİNDE HALKLA İLİŞKİLER MESAJ STRATEJİLERİ: TÜRKİYE’NİN EN SEVİLEN MARKALARININ BASIN BÜLTENLERİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Öğr. Gör. Ali Arıcı Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Sevil Bayçu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi

Arş. Gör. Özgür Kılınç İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi

Halkla ilişkiler pratiklerinde medya ve kamular ile kurulan ilişkinin önemi düşünüldüğünde basın bültenlerinin söz konusu ilişkideki aracı rolü belirgin bir nitelik kazanmaktadır. Geleneksel basın bültenlerindeki içeriklerin medyada yer almasında bültenin gönderildiği medyadaki editörlerin kontrolü ön plana çıkarken; online basın bültenleri hem medyayı hem de ilgili kamuları, kurumun yapısı, etkinlikleri, ürünleri ve hizmetleri gibi içerikler konusunda doğrudan bilgilendirme işlevine sahiptirler. Dolayısıyla halkla ilişkiler alanı ile medya arasındaki sınırların belirsizleştiği, uygulayıcılar ile gazeteciler arasındaki ilişki yapısının ve halkla ilişkiler araçlarının oluşturulma ve kamulara sunulma biçiminin değiştiği belirtilebilir. Kurumlar için geleneksel medyada olumlu içeriklerle görünür olmak önemini korusa da kurumların Web ortamlarında, sosyal iletişim platformlarında varlık göstermeleri ilgili kamularla ilişki inşasında iletişimin yapısını daha etkileşimli, doğrudan ve iki yönlü kılmaktadır. Birer metin olarak basın bültenleri de online bir yapıyla ilgili kamulara doğrudan sunulmaktadır. Basın bültenlerinin içeriği ve söylemi çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Kurumların neyi, nasıl söyledikleri diğer bir ifadeyle hangi mesajı, hangi strateji üzerinden yapılandırdıkları araştırmaya değer görünmektedir. Bu kapsamda araştırmanın amacı 2017 yılında Türkiye’nin en sevilen markalarının (Lovemarks) online basın bültenlerini halkla ilişkiler mesaj stratejileri açısından incelemektir. Yine basın bültenleri, içeriğin teması açısından da değerlendirilmiştir. Belirtilen amaç doğrultusunda seçilen 10 markanın basın bültenleri Werder’in (2006)¹, Hazleton’dan aktardığı yedi halkla ilişkiler mesaj stratejisi temel alınarak incelenmiştir. Bu stratejiler, “bilgilendirici”, “kolaylaştırıcı”, “ikna edici” stratejiler ile “ödül”, “korku”, “pazarlık” ve “iş birliği yaparak problem çözme” stratejileri olarak sıralanmaktadır. Araştırmada sevilen markaların basın bültenleri söz konusu stratejiler üzerinden değerlendirilmeye ve sevilen marka olma anlatısı basın bültenleri üzerinden yorumlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Online basın bültenleri, halkla ilişkiler mesaj stratejileri, lovemarks

[1] Werder, K.P. (2006). Exploring the link between strategy and tactic: An analysis of a strategic message content in news releases. Paper presented at the Ninth Proceedings of the International Public Relations Research Conference. Gainesville, FL: Institute for Public Relations.

HALKLA İLİŞKİLER ALANINDA ELEMAN İLANLARI

Ayşe Usta Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı

Bu çalışma ile firmaların halkla ilişkiler birimlerinde çalışacak elemanlarda aranan özellikler mevcut ilanlar aracılığıyla tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, web tabanlı insan kaynakları sitelerinden “kariyer net”, “yenibiriş”, “secretcv” ve “işbul” web sitelerinde yayımlanan sektörle ilgili eleman ilanları, 20 Kasım 2017 – 10 Aralık 2017 tarihleri arasında yayımlanan toplam 90 iş ilanı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Mevcut ilanlarda tanımlanan iş pozisyonları itibariyle ne gibi kriterlerin öne çıkarıldığı ve görev açısından nasıl bir eleman profilinin arandığı konusu içerik çözümlemesi yöntemiyle incelenmiştir. Bu ilanlara bakıldığında, firmaların halkla ilişkiler birimlerinde istihdam edilecek personel için toplam onaltı farklı söylemde temellendirilmiş iş ilanlarının mevcut olduğu görülmüş olup; 24 ilanla Halkla İlişkiler Elemanı ve 23 ilanla Halkla İlişkiler Sorumlusu, 19 ilanla Halkla İlişkiler Uzmanı isimlendirmeleri ile karşılaşılmıştır. Bu ilanları 5 ilanla Halkla İlişkiler Personeli, 3’er ilanla Halkla İlişkiler Danışmanı, Halkla İlişkiler Müdürü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Personeli ve 2 ilanla Halkla İlişkiler Yöneticisi ilanları izlemiştir. Bunlara ilaveten, Basın ve Halkla İlişkiler Uzmanı, Halkla İlişkiler Görevlisi, Halkla İlişkiler Koordinatörü, Halkla İlişkiler Uzman Yardımcısı, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Sorumlusu, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Uzman Yardımcısı, Reklam ve Halkla İlişkiler Danışmanı, Reklam ve Halkla İlişkiler Yöneticisi pozisyonları için ise 1’er iş ilanının verildiği belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, örgütlerin halkla ilişkiler birimlerinde istihdam edilecek olan personelde bulunması öngörülen özellikler itibariyle, İletişim Becerisi/Yeteneği (% 86), Pozitif Düşünme (% 70), Dış Görünüş (Prezantabl Olma) (% 68), Eğitimli olmak (% 60) gibi özellikler yüksek oranlarda istenmiştir. Bunların dışında aranan diğer özellikler ise ondört farklı başlıkla çalışma bulgularında yer almaktadır. Araştırma kapsamında elde edilen sonuçlara göre, örgüt içinde hedef kitlenin isteklerini takip edip dile getiren ve hedef kitle içinde örgütün gözü kulağı olan halkla ilişkiler personelinden, eğitimden önce iletişim becerisi ve pozitif düşünme ile prezantabl olma özelliklerinin aranmış olması dikkat çekicidir. Bunun yanı sıra, örgütlerin dış dünyaya açılan yüzü olan halkla ilişkiler çalışanlarının temsil yeteneğinden, çözüm odaklı olmaya ve güler yüzlü olmaktan, çalışkan ve sorumluluk sahibi olmaya pek çok kişisel özellikle donanmış olması da beklenmektedir. Bu sonuçlar, halkla ilişkiler birimlerinde istihdam edilecek personelin seçilmesinde çok fazla özelliğin arandığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler: Halkla İlişkiler, Eleman İlanı, İçerik Analizi

STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ ve KURUMLARDA ‘OYUNLAŞTIRMA’ TASARIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Özge Uğurlu Akbaş Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Bölümü

Yönetsel süreçlerde yaşanan değişme ve gelişmelerin, ekonomik bir değer üretme amacıyla oluşturulan ve çeşitli alanlarda faaliyet gösteren hemen her kurum üzerinde etkili olması kaçınılmazdır. Mal ya da hizmet üretmek amacıyla kurulan bir işletmenin belirli bir amaç doğrultusunda örgütlenmesi, diğer bir deyişle yönetilmesinin mali ve teknolojik olduğu kadar psikolojik ve sosyal yönleri ile de ele alınması gerekir. Bu anlamda bir kurumda çalışanlara ilişkin süreçleri, yönetim süreçlerinin psikolojik ve sosyal aşamaları olarak ele almak mümkündür. Günümüzde kurumlar marka değerlerini yaratmak, hedef kitlesinin gözünde itibar oluşturmak ve bunların getirisi olarak saygınlık, güvenilirlik ve prestij kurgularını çalışanın motivasyonu, verimliliği, kuruma bağlılığı, iş doyumu gibi unsurlar üzerine inşa etmenin önemini fark etmeye başlamıştır. Kurumun bu bakış açısıyla dış çevresini dikkatli bir biçimde izleyerek kendi yaptıklarını ve iş süreçlerini güncellemesi, değişimi yönetmek anlamını taşımakta, çalışanın da iş geliştirme süreçlerine dahil edilmesi sürdürülebilir halkla ilişkiler faaliyetlerine sağlıklı bir zemin hazırlamaktadır.
Bu açılardan değerlendirildiğinde oyunlaştırma, stratejik yönetsel süreçler açısından kurumun dinamiklerini ve çalışanlarını dinç tutan bir tasarım olarak adlandırılmaktadır. Çoğu zaman oyun, eğlenceli ve keyifli olanı ifade eder. Oyunun bahsedilen bu mekanizmalarının oyun dışı aktivitelere uygulanması, sosyal etkileşimi, davranışların kalite ve üretkenliğini arttırma gibi iş hedeflerine entegre edilmesi kurumlarda ‘oyunlaştırma’ olarak tanımlanmaktadır. Bu noktada önemli olan kurumsal oyun kültürünü oluşturarak, çalışanın gelişimine katkı oluşturacak, performansını yükseltecek, yapıcı rekabet ortamının yaratılmasını sağlayacak ödüllendirme, puanlandırma, rütbe gibi oyun ve eğlence temeline yaslanan bir çok ögenin iş yapma süreçlerine dahil edilmesidir.
Çalışma, oyunlaştırmanın kurum çalışanlarının iş yapma biçimlerine etkisini değerlendirme niteliği taşımaktadır. Oyunlaştırmanın stratejik yönetim süreçlerindeki yeri ve önemi vurgulanmakta olup, kurum içi dinamiklerle oyunun kendi dinamiklerinin ne şekilde ortak bir zeminde düşünülmesi gerektiği üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda çalışma kurumların yapmış oldukları iç halkla ilişkiler faaliyetlerini oyunlaştırma tasarımı üzerinden değerlendirme çabası taşımaktadır. Bu değerlendirmeler yapılırken Werbach ve Hunter’ın oyunlaştırma modeline dayanarak, stratejik yönetim için amaca ve gereksinime göre gerekli mekanizmaları ve bileşenleri belirlemenin önemini ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Stratejik Yönetim, Oyunlaştırma, Hakla İlişkiler, Kurum Kültürü

HALKLA İLİŞKİLERİN RİSK YÖNETİMİNE YÖNELİK EYLEMSELLİĞİ

Prof. Dr.Derya Öcal Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi

Risk ve riskin yönetimi, bütün organizasyonların stratejik yönetim mekanizmalarının merkezinde konumlanmaktadır. İleriye dönük belirsiz olaylar/durumlar ve bütün olası sonuçları organizasyonun çevre, finans, itibar, strateji, gibi önemli karakteristik faktörleri üzerinde etkili olabilmektedir. Günümüzde birçok işletme, kendilerini ziyadesiyle endişelendiren riskin ne olduğu konusunda genellikle “itibar”a odaklanmaktadır. Küresel ve keskin rekabet koşullarının ağırlıklı olarak yaşanmakta olduğu bir dünyada tüm işletmeler için itibar, başarıyla kontrol edilmesi gereken bir konudur. Bu bağlamda halkla ilişkiler pratiği içerisinde risk yönetimi önemli bir yere sahiptir. Risk yönetimi, tüm olası riskler, sorunlar veya felaketler hakkında henüz gerçekleşmeden sistematik olarak düşünmeye dayanan geniş çaplı bir süreci işaret etmektedir. Aynı zamanda risk yönetimi organizasyonun riske yönelik tutumunu belirlemek ve kontrol altında tutmak üzere geliştirilmiş taktikler dizisidir. Risk(ler)in nedenlerinin tanımlanması ve tüm risklerin iyileştirilmesi temelde yönetsel faaliyetlerle ilişkilidir. Risk yönetiminde, riskin konusu, boyutu ve özellikleri değişmekle birlikte riski ortadan kaldıracak veya etkilerini en aza indirgeyecek ya da etkileriyle başa çıkılmasını sağlayacak prosedürlerin geliştirilmesi önem taşımaktadır. Her koşulda risk yönetimi, riski tanımlamak için süreç planlanması ile riskin kontrolü ve riskle başa çıkabilmek için strateji geliştirmeyi gerekli kılmaktadır. İçinde bulunduğumuz yüzyılda işletmeler sürekli değişim, artan rekabet, ekonomik dalgalanmalar, yasal zorunluluklar, gelişen teknoloji, küreselleşme gibi faktörlerin yarattığı belirsizlikler ile mücadele etmek için etkin çözümlere ihtiyaç duymaktadır. Bu çerçevede halkla ilişkiler faaliyetinin risk yönetimine yönelik eylemselliği anlam kazanmakta ve yaşanan sorunlara yönelik etkin çözüm yollarından biri de kurumsal risk yönetiminin organizasyonun süreçlerine dahil edilmesi şeklinde uygulamaya dönüşmektedir. Özellikle gelişen teknoloji ve yeni medyanın gündelik pratikler dahil olmak üzere tüm işleyişlerde yaygınlık kazanması risk yönetimi stratejilerini halkla ilişkilerin gündemine taşımıştır. Yeni medya veya yaygın kullanımıyla sosyal medya, işletmeler açısından halihazırda iletişim çevresi için bir risktir. Kelebek etkisi teorisi çerçevesinde değerlendirildiğinde herhangi bir yerde meydana gelen bir olay tüm dünyayı etkilemektedir. Sosyal medya her türlü enformasyonu hızla ve etkileşimli olarak taşımaktadır. Böylesine riskli çevre için, yine sosyal medya kullanılarak risk yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir. Özlüce ifade etmek gerektiğinde, risk yönetimi günümüzün temel yönetsel süreçleri içerisinde yerini almış olup; stratejik iletişim ve iş yönetimi olarak risk yönetimi halkla ilişkiler uygulamaları içerinde önem kazanmıştır. Kurumsal risk yönetim sürecinin temelinde risklerin tanımlanması ve denetim riski yatmaktadır. Tespit edilen mevcut veya olası riskler alan uzmanlarınca değerlendirildikten sonra risklerin yönetilmesi gerekir. Bu çerçevede Türkiye örneğinde risk yönetimi anlayışı ve uygulamaları halkla ilişkiler eylemselliği çerçevesinde tartışılacaktır.

“HALKLA İLİŞKİLER Mİ KURUMSAL İLETİŞİM Mİ?”

AKADEMİDEN UYGULAMAYA KAVRAM TARTIŞMALARI

Doç. Dr. Burcu Öksüz İzmir Katip Çelebi Üniversitesi

Prof. Dr. Serra Görpe İstanbul Üniversitesi

Halkla ilişkiler mesleği, geçmişten günümüze isim ve uygulama kapsamı açısından problemler yaşamaktadır. Neyin ne olduğu, neyin nasıl yapılması gerektiği, görev sınırının ne olduğu, nasıl bir eğitim gerektirdiği, kamu yararı sağlayıp sağlamadığı gibi sorular mesleğin çerçevesi açısından konuşulmaya devam edilmektedir. Bunun yanında son zamanlarda kurumsal iletişimin, halkla ilişkilerin yerine kullanılan bir kavram olduğu sıklıkla görülmektedir. Akademik tartışmalarda halkla ilişkilerin kurumsal iletişimin eş anlamlısı olduğu, kurumsal iletişimin halkla ilişkileri kapsadığı veya halkla ilişkilerin kurumsal iletişimi kapsadığı yönünde üç farklı görüş bulunmaktadır. Halkla ilişkiler ve kurumsal iletişim arasındaki benzerlik ve farklılıklar hakkında akademisyenler farklı fikirlere sahiptir. Bunun yanında akademiyle benzer şekilde uygulamada da isim tartışmalarının olduğu göze çarpmaktadır. Uygulama perspektifinden bakıldığında, işletmelerde halkla ilişkiler yerine kurumsal iletişim departmanlarının bulunması yönünde bir eğilimin olduğu, yöneticilerin halkla ilişkiler yerine kurumsal iletişim yöneticisi olarak isimlendirildiği görülmektedir. Bu çalışmanın araştırmacıları tarafından yapılan başka bir araştırmanın görüşmelerinde, bazı uygulayıcıların halkla ilişkiler isminin yarattığı olumsuz algıdan dolayı kurumsal iletişimin kullanıldığı yönünde fikirlere sahip olduğu saptanmıştır.

Bu çalışmanın temel amacı, ülkemizde halkla ilişkiler ve kurumsal iletişim arasındaki kavram tartışmalarını akademisyen ve uygulayıcı bakış açısıyla ortaya koyarak, bu konuyla ilgili dünya literatürüne katkı sağlamaktır. Bu bağlamda, İstanbul ve İzmir şehirlerinde çalışan halkla ilişkiler/kurumsal iletişim uygulayıcılarıyla ve üniversitelerde görev yapan akademisyenlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılacaktır. Yapılan görüşmelerde halkla ilişkiler ve kurumsal iletişim arasındaki farklı ve benzer yönleri, uygulamaların kapsamını, farklılıkların gerekçelerini, neyin nasıl olması gerektiğine ilişkin fikirleri ve geleceğe dair öngörüleri saptayabilmek amaçlanmaktadır. Bir kavram hakkındaki tartışmalar, gerek teorik gerekse uygulama esas alınarak açıklandığında daha detaylı ve çok yönlü şekilde ortaya konulabilecektir. Bundan dolayı çalışma kapsamında hem akademiden hem uygulamadan edinilen veriler doğrultusunda araştırmacılar, iki kavram arasındaki tartışmaya ilişkin bir model geliştirmeyi planlamaktadır.

Anahtar Sözcükler: Halkla ilişkiler, kurumsal iletişim, iletişim uygulamaları

YENİ MEDYA ÇAĞINDA İLİŞKİ İNŞASI: SANAL GERÇEKLİK TEKNOLOJİSİ VE PR KAMPANYALARI

Öğr. Gör. Ali Arıcı Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Sevil Bayçu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi

Arş. Gör. Özgür Kılınç İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi

Yeni medya araçlarıyla birlikte kurumların iletişim anlayışları ikna temelli bir yapıdan “ilişki” boyutuna taşınmakta ve kurumlar tarafından teknolojinin vaat ettiği “deneyim” değeri ön plana çıkarılmaktadır. Yeni medyanın sunduğu etkileşim dili sürdürülebilir “ilişki” arayışına zemin hazırlayarak kurumları hedef kitle algısında sadece “form” olmaktan kurtarabilmektedir. Eğitim, sağlık, turizm, oyun, eğlence ve pazarlama gibi kullanım alanlarında popülerliği gün geçtikçe artan sanal gerçeklik (virtual reality) teknolojileri ve uygulamaları araç ve platform tabanlı iletişim tasarımlarıyla ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda deneyim ekonomisinin bilgi çağı ile entegrasyonu gerçeklik ve iletişim arasındaki ilişkiyi yeniden düşündürmektedir. Bu doğrultuda iletişim trendlerini takip eden kurumlar pazarlama anlayışlarını güncelleştirerek hedef kitleler ile etkileşim temelinde buluşabilmektedir. 1960 ve sonrası süreçte hayatımıza giren yeni medya teknolojilerinin sunduğu imkanları iletişim anlayışlarına yediren markalar, “hikaye anlatma/içerik aktarma şekillerini çeşitlendirme”, “hedef kitleye ulaşmada deneyimsel, psikolojik ve interaktif yollar keşfetme”, “izolasyon ve soyutlama gibi etkiler sayesinde daha konsantre deneyimler sunabilme”, “medya ile ilişkilerde farklı teknikler ve ortamlar tasarlama”, “yenilikçi marka algısı yaratarak hedef kitleler ile daha etkili iletişim/ilişki kurabilme” gibi avantajları beraberinde getiren sanal gerçeklik teknolojisine de kayıtsız kalmamaktadır. Apple, Facebook, Google, Samsung ve Sony gibi uluslararası ölçekte söz sahibi markaların yaptıkları yatırımlarla değeri ve önemi artan sanal gerçeklik teknolojisi, yeni medyanın “en yeni” yüzlerinden biri olarak dijital halkla ilişkiler uygulamalarını gündeme taşımaktadır. Bu bağlamda çalışma kapsamında markaların sanal gerçeklik teknolojisini kullanarak geliştirdikleri başarılı kampanya örnekleri derlenerek yüzeye çıkan içerik ve söylemler araştırılmaktadır. Sanal gerçeklik tarihçesi, cihazları ve avantajları temelinde şekillenen çalışma, Samsung tarafından geliştirilen “BeFearless (KorkusuzOl)” ve “Bedtime Stories (Uyku Masalı)” kampanyalarına odaklanarak halkla ilişkiler ve sanal gerçeklik teknolojisi arasındaki ilişkiyi tartışmaya açmaktadır.

BİLGİ ÇAĞINDA HALKLA İLİŞKİLER: İBB ÖRNEĞİ

Sibel Bülbül Pehlivan İBB

Ubeydullah Sakin İBB

Dünyadaki yeni trendler incelendiğinde teknolojik değişimlerin, dönüşümlerin ve küreselleşmenin etkisiyle kamu kuruluşlarının gelecek yıllarda hizmet sunma şekillerinde değişikliğe gitmeleri gerekliliği açığa çıkmıştır. İhtiyaç duyulan yeni dijital teknolojiler ve Y kuşağının yükselişi de göz önünde bulundurulduğunda kamu hizmetlerinin dijitalleşmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Kamu artık analog faaliyet modelleri yerine dijital teknolojileri benimseyerek hem bir değişim yaşamakta hem de bir dönüşüme hizmet etmektedir. Bu durum gösteriyor ki şimdi dijital gerçekliği göz önünde bulundurarak hizmet üretme ve hizmetleri yönlendirme dönemidir.

Kamuda dijitalleşmeye doğru geçişin anahtarı; halkla ilişkilerdeki iletişim trendleri ile dijital stratejinin ve kültürün oluşması, değişime liderlik etmesidir. Dijital teknolojilerle üretilen projelere ağırlık verilmesi ile yatırımların sağlanacağı görülmektedir.

Hizmet sunum şeklinin dijitalleşmesinin bir yansıması olan sosyal medyanın kamu hizmetlerine sunduğu katkının yadsınamaz boyutta olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Haberleşmenin görsel ve yazılı olarak bir kesime açık hale gelmesi, kitlesel iletişim araçlarının yaygınlaşması ve kolaylaşması sonucunda kamu hizmetlerinde doğan ya da doğması muhtemel arıza veya kesintilerin bildirilme sıklığıyla paralel olarak toplumun kamuoyu baskısı da artmaktadır. Bu doğrultuda toplum kamusal hizmetleri, “hemen ve şimdi” talep etmektedir.

Bunun sonucu olarak gelişmelere anlık müdahale edilebilecek enstrümanlar ortaya çıkmış, hiyerarşik iletişim zayıflamıştır. Vatandaş taleplerin artmasıyla doğru orantılı olarak tamir, tadilat ve bakım faaliyetleri için ayrılan bütçelerin artırılması yerine daha az bütçeyle daha fazla çözüm üretilmektedir. Bu faaliyetler sürdürülebilir olmasının yanı sıra inovatif çalışmalara da öncülük etmektedir.

Bilginin hızla değişmesi ve yayılması sonucunda vatandaşlardan gelen talepler artmış, çözüm beklentisi ise hızla yükselmiştir. Bu durum, müdahale alanlarının genişletilmesi ve yeni uygulamaların geliştirilmesi ile sonuçlanmıştır. 4 yıl öncesinde 300 kişi ile sadece çağrı merkezi ve talep yönetimi olarak çalışan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Halkla İlişkiler Müdürlüğü bugün 1200 personelle stratejik iletişim planlaması, sosyal ağlar yönetimi, sürdürülebilir proje yönetimi, kurumsal vatandaşlık programları, kurumsal imaj yönetimi, etkinlik, gündem ve kriz yönetimi gibi alanlarda da faaliyet göstermektedir. Bu bağlamda; vatandaşların, teknolojinin sağladığı imkânların ve kamu arasındaki etkileşimin merkezinde yer alan Halkla İlişkiler Müdürlüğü bilgi çağında kamunun halkla ilişkiler uygulamalarına etkisinin anlaşılması için iyi bir örnektir.

7. ALÂEDDİN ASNA MESLEKİ GELİŞİM SEMPOZYUMU

A&B İletişim’in kurucusu Prof. Dr. Alâeddin Asna anısına düzenlenen Alâeddin Asna Mesleki Gelişim Sempozyumu’nun yedincisi 19-20 Ekim 2023 tarihleri arasında Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin ev sahipliğinde “İletişim Bilimlerinde Sosyal Etki” teması ile gerçekleştirilecek.

Hızla değişen ve gelişen dünyamızda, iletişim birçok farklı alanda önemli sosyal etkilere sahiptir. Geleneksel ve dijital medyanın gücü, bilgiye erişim ve bu bilginin nasıl kullanılacağı, toplum ve bireyler üzerinde oldukça etkilidir. Bilgiyi etkili bir şekilde aktarmak, toplumsal değişim süreçlerini yönlendirebilirken demokrasiyi de güçlendirebilir. Ancak, yanıltıcı veya yanlış bilginin yayılması, toplum ve bireyler üzerinde çeşitli olumsuz etkiler de yaratabilir.

İletişimde sosyal etkinin önemi, birçok kurum, kuruluş ve organizasyon tarafından gün geçtikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Hükümetler, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve eğitim kurumları, iletişim stratejilerini toplum üzerinde olumlu bir etki yaratmak için

kullanma çabası içerisine girmektedir. Ancak bahsi geçen tüm süreçlerde, iletişimde sosyal etkinin çeşitli yönlerinin ve bunların sonuçlarının daha iyi anlaşılması gerekir.

İletişim bilimlerinin “sosyal etki” konusuna odaklanan sempozyumumuz, iletişimde sosyal etki konusunu farklı perspektiflerden incelemeyi amaçlamaktadır. İletişim araçlarının nasıl kullanıldığı, bilginin nasıl dağıtıldığı ve bunların sosyal sonuçları, sempozyumun tartışma başlıklarıdır.

Bu bağlamda, “İletişimde Sosyal Etki” sempozyumu; iletişimin toplumsal dönüşümleri ve sosyal etkileri üzerine bir tartışma platformu oluşturmayı hedefler. İletişim bilimleri, psikoloji, sosyoloji, politik bilimleri ve diğer ilgili disiplinlerden araştırmacıları bu tartışmaya katılmaya ve bilgi birikimlerini paylaşmaya davet ediyoruz. Bu alanda yapılacak her türlü katkı, daha sağlıklı ve etkili bir iletişim ortamının oluşturulmasına yardımcı olacaktır.

Bildiri Özetleri Gönderimi

Bildiri özetleri 300-500 sözcük arasında olmalı ve çalışmanın kapsamını, teorik çerçevesini, amacını, yöntemini ve mümkün olan durumlarda sonuçlarını içermelidir.

Gönderilen özetler teorik katkı, araştırma niteliği, yazım kalitesi, özgün değer ve sempozyum teması ile uyum kriterleri göz önünde tutularak değerlendirilecektir.

Bildiri özetleri, [email protected] adresine gönderilmelidir.

Önemli Tarihler

Özet gönderimi için son tarih: 28 Ağustos 2023

Kabul edilen bildirilerin duyurulması: 1 Eylül 2023

Tam metinler için son gönderim tarihi: 22 Eylül 2023

Sempozyum programının ilanı: 9 Ekim 2023

Katılım Ücreti

Tüm katılımlar ücretsizdir.

Düzenleme Kurulu

Sibel Asna, A&B İletişim Yönetim Kurulu Başkanı

Prof. Dr. Enderhan Karakoç – Dekan

Prof. Dr. İmran Aslan – Dekan Yardımcısı

Prof. Dr. Makbule Evrim Gülsünler – Dekan Yardımcısı

Prof. Dr. Mustafa Özodaşık – Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı

Prof.Dr. Sevil Yıldız – Radyo, Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Hüseyin Altunbaş – Reklamcılık Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Şükrü Balcı – Gazetecilik Bölüm Başkanı

Bilim Kurulu

Prof.Dr. Bülent Aydın Ertekin – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Suat Gezgin – Yeditepe Üniversitesi

Prof.Dr. Celalettin Aktaş – İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof.Dr. Nurhan Zeynep Tosun – Fenerbahçe Üniversitesi

Prof.Dr. Aydın Ziya Özgür – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Orhan Gökçe – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Zeynep Filiz Peltekoğlu – Marmara Üniversitesi

Prof. Dr. Halil İbrahim Gürcan – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Erkan Yüksel – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Şafak Dağhan – Ege Üniversitesi

Prof.Dr. Ahmet Kalender – Selçuk üniversitesi

Prof.Dr. Abdullah Koçak – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Aytekin Can – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Banu Terkan – Selçuk Üniversitesi

Sekretarya & İletişim

Arş. Gör. Doğan Can Gazaz

[email protected]

Tam Metin Bildiri Biçimsel Özellikleri:

Metin içi atıflar ve kaynakça APA-7’ye göre hazırlanmalıdır.
Ana metin, 2000 – 4000 kelime sayısı aralığında olmalıdır.
Yazara/yazarlara ait bilgiler ilk sayfada dipnot olarak verilmeli, Orcid-ID eklenmelidir.
Metinde 1.15 satır aralığı, önce 6 nk sonra 6 nk paragraf aralığı kullanılmalıdır.
Paragraflar 1.25 cm girinti ile başlamalıdır.
Başlıkta 12 punto bold Times New Roman yazı fontu, metin içeriğinde ise 12 punto
Times New Roman yazı fontu kullanılmalıdır.
Sayfalar, başlıklar ve görseller numaralandırılmalı, bu işlemlerde roma rakamları kullanılmamalıdır.

POST-TRUTH ÇAĞINDA GERÇEKLERE SADIK KALABİLMEK: HALKLA İLİŞKİLER İÇİN BİR FIRSAT OLARAK MEDYA OKURYAZARLIĞI

Dr. Sadık Çalışkan: İnönü Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu

Tuba Baytimur: Maltepe Üniversitesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım, Doktora Öğrencisi

Post-truth kavramı kamuoyunun oluşmasında kanıta dayalı gerçeklerden ziyade duyguların ya da kişisel inançların rol oynaması olarak tanımlanmaktadır. 21. yüzyılın iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle şekillenen hızlı iletişim ortamı ve özellikle sosyal ağlar her tür içeriğin geniş kitlelere yayılmasında önemli bir etkiye sahiptir. Nesnel gerçeklerden çok duygulara hitap eden haberlerin yayılması da bu sebeple geçmişe göre çok daha hızlı olmakta ve çok sayıda insana ulaşmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalara göre toplumlarda medyanın inandırıcılığına güven azalmaktadır. Dolayısıyla alternatif medya anlatılarına, göreceliğe ve duygusallığa dayanan post-truth çağı, hedef kitleleriyle ilişkilerinde şeffaflığı ve güven oluşturmayı temel alan halkla ilişkiler disiplini için de yeni mücadeleler getirmektedir. Hedef kitlelerinde güvene ve gerçeklere dayanan uzun vadeli ilişkiler kurmayı ve sürdürmeyi amaçlayan halkla ilişkiler gerçeklerin ve güvenin erozyona uğradığı post-truth çağında kendini ve mesajlarını inanılır kılmayı nasıl başarabilir? Bu sorunun cevabı muhtemelen halkla ilişkilerin hedef kitlelerinin de bilgiye erişme, erişilen bilgiyi sorgulayıcı bir tutumla analiz etme ve sonuç olarak doğru ve güvenilir bilgiyle gerçek dışı bilgiyi ayırabilmelerinde yatmaktadır. Çünkü bireylerin doğru bilgiyle yanlış bilgiyi ayırabildiği bir iletişim ortamında halkla ilişkiler uzmanlarının da halkla ilişkilerin şeffaflık, gerçeklere dayalı bilgilendirme ve hedef kitleleriyle güvene dayalı uzun soluklu ilişkiler kurma gibi amaçlarına ulaşmalarının kolaylaşacağı düşünülmektedir.

Bu çalışma post-truth olarak adlandırılan dönemi ve bu dönemin halkla ilişkiler disiplinin ideal doğasına aykırı söylemini tartışmaya açmayı ve eleştirel medya okuryazarlığının hem halkla ilişkilerin hedef kitleleriyle olan ilişkilerine nasıl bir avantaj sağlayabileceğini hem de bireylere nasıl bir donanım sağladığını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar kelimeler: post-truth, eleştirel medya okuryazarlığı, halkla ilişkiler

POST-TRUTH DÖNEMDE DİJİTAL BAKIŞ VE OKUMA: BİLİŞSEL SORUNLAR

Doç. Dr. Feride Zeynep Güder: Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi, Medya ve İletişim Bölümü

Post-truth kavramı hakikatin algılanmasında yaşanılan sıkıntıları anlatan bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Daniel Kahneman insanların düşünürken duyguları rasyonelleştirdiğinden bahseder. Post truth dönemde duyguların rasyonelleşmesi sadece algısal değil bilişsel bazı sorunları da ortaya çıkarmaktadır. Eleştirel düşüncenin yokluğu ve gerçekleri sorgulamadaki eksiklikler dijital dünyayla muhatap olan dijital yerliler denilen yeni nesille ilgili sorunlu bir gerçekliği de ortaya çıkarmıştır. Bu nesil dijital göçmenlere göre daha dezavantajlı bir nesildir çünkü bu nesil yazılı metinle muhatap olmadan doğrudan imgeye veya çoklu medya ortamına dayalı bir kültürün içine doğmuşlardır. Başkası ve ötekinin dünyasına atılmış farklı bir bakışa sahip olan Z neslinin dijital bakışı panoptic gözetim mantığının tersine synoptic bir bakıştır. Ötekinin ve başkasının dünyasının algılanması, mekânın algılanması, ürünlerin pazarlanması ve yaşamların takip edilmesi varlığı belli olmayan binlerce dijital göz belli bir yere odaklanır. Dijital kuleler olarak adlandırılan Instagram gibi sosyal medya mecralarında mekân algısı ile de oynanarak sorunlu bir gerçeklik algısına ulaşırız. Maryanna Wolf tarama ve hızlıca yapılan okuma türleri yüzünden beynin metindeki karmaşıklığı kavrayacak zamanı olmadığından bahseder. O halde post truth dönem zamanın sıkışmasından dolayı gerçek anlamların kaybedildiği ve tamamen yüzeysel okumaların da hâkim olduğu bir dönemdir. Günümüzdeki bu okuma alışkanlıkları ve dijital bakış bilginin içselleştirilmesi, analojik mantık, yorum yapabilmek, bakış ve perspektifi ayarlamak, empati duygusu, eleştirel analiz ve içgörünün oluşturulması gibi beynimizin en önemli entelektüel ve duygusal gelişmelerini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada post truth- gerçek ötesi dönemde tecrübe edildiği tartışılan görselliğe dayalı imgesel düşünce zemininin hem görsel algılarımızı nasıl duyarsızlaştırıldığı hem de derin okumaya nasıl izin vermediği tartışılacaktır. Çalışmada ayrıca derin okuma süreçlerini tehdit eden dijitale dayalı yüzeysel okumalar ve bilişsel sorunlar ele alınacaktır.

Anahtar kelilemeler: post-truth, gerçek ötesi, hakikat, dijital bakış, dijital okuma, derin okuma

GERÇEKLİK ÖTESİ ÇAĞDA, MARKA FANATİZMİ: KURAMSAL BİR ANALİZ

Öğr. Gör. Tuba Yılmaz: İstanbul Aydın Üniversitesi, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu

Öğr. Gör. Sevgi Yılmaz: İstanbul Aydın Üniversitesi, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu

Yeni üretim ve tüketim teknolojilerinin kolaylaştırıcılığı eşliğinde, sunduğu sınırsız vaatlerle içinde bulunduğumuz, ‘Post-Truth’ olarak tanımlanan çağ; yeni kültür ve iletişim modelleri yaratarak, hayatın her alanına yansımalarıyla olumlu, olumsuz tartışmaları da beraberinde getirmektedir.

Gerçeklik ötesi çağda, geleneksel kitle iletişim araçları evrimleşip, her geçen gün değişimine, gelişimine ve hızına tanık olunan ve hayatı kapsayan yeni kamusal alan formu olarak, sahneyi yeni iletişim teknolojilerine bırakmaktadır. Geçmişin televizyonunun edilgen izleyicisi, dijital medya çağında artık etkin olarak yer almaktadır. Benzer biçimde, geçmişin rasyonel bakış açısı, ‘Post-Truth’ çağda yerini duyguların gücüne bırakmaktadır. Bugünün kanaat önderleri görevini ise, sosyal ağların fenomenleri oluşturmaktadır. Dolayısıyla, yeni iletişim teknolojileri ile kitleler arasında iletişim etkileşimlilik esasına dayanmaktadır.

Çağın sunduğu olanaklar, motivasyonel iletişim çalışmalarının odak noktasındaki tüketicileri de oldukça etkisi altına almaktadır. Markalar, tüketim ağını zenginleştirme ve tüketimin yeni mottolarından olan duygusal etki ve fanatik yaratma amacını, yeni iletişim teknolojileri ile gerçekleştirmektedirler. Markalar dünyasında yeni teknolojiler, bir yanıyla pazarlama ekonomisinin sürdürülebilirliği, çoğaltılması noktasında katkılar sunmaktadır; bir başka boyutuyla ise, birey kimliğinde etkili olup, teknoloji olanaklarıyla yarattığı fanatik ağıyla, ihtiyaç kavramının da aurasını değiştirmektedir.

Bu bağlamda, bu araştırma ‘Post-Truth’ çağda markalar, yeni teknolojiler ve hedef kitle arasındaki iletişim formlarını kapsamaktadır. Araştırma, küresel pazarda ikon marka olarak değer bulan markaların, tüketicisiyle kurduğu duygusal bağ ve fanatik yaratma olgusunu, yeni iletişim teknolojilerinin markalar dünyasındaki pozisyonunu, satın alınan nesnelerin kitleler üzerindeki etkilerini, fayda/zarar ve tüketim/kimlik ekseninde karşılaştırmalı bir perspektifle ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışma, konuya dair kitap, makale ve internet kaynaklarının ışığında elde edilen verilerin betimsel analiz yöntemi kullanılarak, kuramsal yorumlama temelli şekillenmektedir.

Anahtar kelimeler: marka, marka fanatizmi, meta fetişizmi, tüketim kültürü

ÖĞRENCİ KULÜPLERİ ETKİNLİKLERİNİN ÜNİVERSİTELERİN İTİBAR YÖNETİMİ STRATEJİLERİNE ETKİLERİ YALOVA ÜNİVERSİTESİ ÖRNEKLEMİ

Dr. Öğretim Üyesi Sibel Akova: Yalova Üniversitesi

Organizasyonlara dair değerlendirmeler olarak addedilen itibar ve itibar yönetimi, ulusal düzeyde ve uluslararası Halkla İlişkiler alanlarının uhdesinde barındırdığı kavramların hemen hepsi ile ilişki içerisinde olan, varlık gösterdiği toplum nosyonundan bağımsız olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığı, Batı merkezli çerçevelerin belirlendiği, ancak kavramsal yapılarının toplum ve kültürel düzeyli -görece- değiştiği, bilhassa 1990’lı yılların ardından gündem oluşturma niteliğini haiz olan sosyal bilimler disiplinleri içerisinde yer edinen algısal betimlemeler bütünüdür. Zevklerin, beğenilerin, tercihlerin, ihtiyaçların, isteklerin ve günlük rutinlerin değiştiği günümüz değişim çağında itibar ve itibar yönetimi, kavramsal çerçevelerin keskin çizgiler ile çizilemediği kurum anlayışının anahtar niteliğini haiz, hedef kitlelere erişme sürecinde elzem öğeleri uhdesinde barındıran bir reçetedir. Kurumların, bilhassa rakipleri ile karşılaştıkları her unsurun hızla değiştiği ve karar alma sürecinin karmaşık bir yapıya büründüğü günümüzün konjenktürel yapısında, ulusal düzeyi aşan ve küresel ölçekli kurumsallaşma eğilimine bürünen karmaşık yapılarını anlamlandırma çabaları, sosyolojiden antropolojiye, pazarlama alanından iletişim bilimlerine değin pek çok sosyal bilim disiplini tarafından, sorgulanan, çerçevesi çizilmeye çalışılan ve takip edilen bir tartışma konusu haline gelmiştir. Bu minvalde, duygusal ve rasyonel boyutları ihtiva eden itibar ve itibar yönetimi kavramları, bireylerin kurum ve organizasyonlara dair sahip oldukları bilgi ve düşünceleri ve dahi değerlerin tariflenmesidir. Bilişim çağını yaşadığımız, iletişim ağlarının hızına ve yoğunluğuna yetişmenin imkan dahilinde olmadığı ve temel pazarlama stratejilerinin Küreselleşme olgusu ile birlikte hemen her doktrinin, kavramın ve savın köklü değişimlere uğradığı günümüzde, sundukları ürün ve hizmetler bağlamında kurumların mümkün olan en yüksek düzeyde kar sağlama, bilinirliliklerini artırma ve verim elde etme amaçlarına erişim konusunda anahtar rol üstlenen itibar ve itibar yönetimi olgusu, mevcut gerçekler ile olası algıların bütününü oluşturan uzun soluklu bir süreçtir. Çalışmanın temel konusunu oluşturan ve Halkla İlişkiler disiplininin ardılı olarak nitelendirilen itibar ve itibar yönetimi savı, kamu kurumları ve bilhassa Yüksek Öğrenim niteliğini haiz Üniversiteler kapsamında irdelenerek, beşeri ve sosyal bilimler disiplinleri tarafından ilgi ile takip edilen kültür, kültürlerarası iletişim ve örgüt kültürü kavram ve kuramları çerçevesinde sorgulanarak, Halkla İlişkiler bağlamına koşut incelenmiştir. Yalova Üniversitesi Öğrenci Kulüpleri ise çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır.

Anahtar kelimeler: kültürlerarası iletişim, kurumsal imaj, kimlik, kültür, itibar yönetimi

BAĞLILIK VE DÜRÜSTLÜK

Hande Tuncer

Günümüzde kurum ve kuruluşlar ilgili hedef kitleleri ile uzun sürecek hatta bir ömür boyu ilişkiler kurmayı planlamakta ve bunun için çalışmalar yapmaktadırlar. Bu nedenle de bir çok kaynakta bu uzun vadeli iyi niyet bağlılığın başlangıcı olarak Public Engagement önemi vurgulanmakta ve bunu sağlama yöntemleri tartışılmaktadır. Kurumların halkın desteğini alması oldukça gereklidir. Public Engagement kavramı dilimize kamu bağlılığı olarak çevrilmektedir Burada kastedilen kamu tanımı, aslında kurumun ilişkide olduğu tüm paydaşlarını kapsar. Güven duygusu ve bağlılık kurumsal iletişimin doğruluğu ve şeffaflığı ile gelişir. Kurumların ilişki içerisinde olduğu ilgili çevreleri kurumlara yönelik tutumlar geliştirirken her zaman gördüklerini ve duyduklarını net yorumlayamazlar. İletişim gibi sosyal alanlarda gerçeklik somut değil soyut ve daha çok algısaldır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, Kamu bağlılığı kavramına odaklanarak iki temel öncülle (ilişkisel güven ve memnuniyet)ve kuruma yönelik trust/dürüstlük algısını test etmek bunların kuruma yönelik pozitif kamu davranışı arasında ne yönde bir ilişki olduğunu göstermektir. Bir kuruma yönelik kamu bağlılığını ölçebilmek için, olumlu etkililik, duygusal bağlılık ve güçlendirme unsurlarından yola çıkılır. Kurumun algılanan şeffaf iletişimi, dürüst iletişimi, güven ve memnuniyeti kamu nezdinde arttıracak kurum ve halkın bir araya gelmesini kolaylaştıracaktır.

Kamu Bağlılığı ölçümleme de ilk olarak Allen ve ark 1990 duygusal bağlılık ölçeği ve Watson ve ark. (1988) olumlu etki ölçeği kullanılacaktır. Daha sonra Kamu üzerindeki kuruma yönelik dürüstlük algısı/ truth Mogan ve Hunt (1994), Ganesan (1994) ve Hon ve J. Grunig (1999) çalışmalarıyla desteklenen ölçütlerle değerlendirilecektir. Olumlu davranış sonucu ise Zeithaml, Berry, and Parasuraman‘ın(1996) destekleyici olumlu davranış niyetleri ölçeği ile değerlendirilecektir. Buna göre kamunun kuruma yönelik olumlu davranış niyeti iki faklı açıdan değerlendirilir; sadakat ve pozitif wom. Kamu bağlılığı kurum ile paydaşları arasındaki duygusal bağlılık, kuruma yönelik dürüstlük algısı ve kamunun kuruma yönelik olumlu davranışlarının bir araya gelmesi ile oluşur. Bu çalışmanın amacı bu ilişkisel bağlantıyı ortaya koymaktır.

Kamusal söylemde yeni iletişim araçlarının ortaya çıkmasıyla birlikte, kamu giderek artan bir biçimde kurumların, ‘kendi seslerini’ duyup, kabul etmesini beklemiş ve talep etmiştir. Kuruluşlar değişen bu iş ortamında başarılı olabilmek için, iletişim ve yönetimdeki rutinler gibi kamu ve kuruluşlar arasındaki de ilişkisel dinamikleri de incelemeli ve bu alana yönelmelidir. Uzun vadeli her ilişki için iki tarafında aynı ölçüde emek harcaması gerekir. Bu nedenle de kurum ve kuruluşların ilgili paydaşları arasındaki ilişkinin gelişiminde gerekli unsurların en önemlisi dürüstlük ve her iki tarafında bu dürüstlükten anladığıdır.

SEMPOZYUM 2018 - PROGRAM

10:00 - 10:45

Açılış Konuşmaları

Doç.Dr. Melike Aktaş (Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı)
Prof.Dr. Metin Kazancı (Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi)
Prof.Dr. Abdülrezak Altun (Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı)
Gonca Karakaş (TUHİD Yönetim Kurulu Başkanı)
Sibel Asna (A&B İletişim Kurucu, Yönetim Kurulu Başkanı)

11:00 - 11:30

Davetli Konuşmacı: “Yeni Terra Incognitayı İskana Açmak: Kaşifler Ve Turistler”

Dr. Öğretim Üyesi Ufuk Eriş (Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi İletişim Tasarımı ve Yönetimi Bölümü)

13:30 - 15:00

1. Oturum

KONU	KONUŞMACI
Yeni Medya Uygulamalarının Halkla İlişkiler Çalışmalarına Etkisi: Tetrad Kuramı Çerçevesinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kampanyaları Örneklerinin İncelenmesi	Dr. Öğretim Üyesi Sevinç Koçak İstanbul Kültür Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi İletişim Sanatları
İnternet Çağında Müzelerin Dönüşümü: Dünyada ve Türkiye’de Etkileşimli Sanal Müzelerin Sosyal Medya Kullanımları	Dr. Ergin Şafak Dikmen Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Arş. Gör. Cem Evrim Aslan Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi
Halkla İlişkiler Alanında Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları	Arş. Gör. Nilüfer Pınar Kılıç Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım
21. Yüzyıl’da Halkla İlişkiler ve Siyasal İletişim Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Tartışma	Dr. Öğretim Üyesi Kenan Demirci Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım

15:15 - 16:45

2. Oturum

KONU	KONUŞMACI
Neoliberal Özne, Benlik Teknolojileri ve Kişisel Halkla İlişkiler	Arş. Gör. Feride Aydemir Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım
Halkla İlişkileri Baudrillard Perspektifinden Değerlendirmek: “Biscolata Carlos” Örneği Üzerinden “İlgi Aygıtı” Olarak Halkla İlişkiler	Arş. Gör. Beris Artan Özoran Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım
Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Postkolonyal Eleştirisi: Mattel Oyuncak Şirketi Üzerine Bir İnceleme	Arş. Gör. Ebru Akçay Ondokuz Mayıs Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım
Yeni Zamanların Teşhisi Olarak Post Demokrasi ve Halkla İlişkilerin İşlevi	Yelda Nisan Anaklı Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD Yüksek Lisans Öğrencisi

10:30 - 12:00

3. Oturum

KONU	KONUŞMACI
Yaratıcı Endüstriler: Kavramsal Bir Çerçeve	Doç. Dr. Nihan Gider Işıkman Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü Öğretim Üyesi, BÜ Yaratıcı Kültür Endüstrileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı
Bir Konum Arayışı: Yaratıcı Endüstriler ve Halkla İlişkiler	Doç. Dr. G. Senem Gençtürk Hızal Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Tasarımı Bölümü Bölüm Başkanı
Yaratıcı Endüstriler Bağlamında Halkla İlişkiler Eğitimini Yeniden Düşünmek	Prof. Dr. Ahmet Tolungüç Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi, BÜ Yaratıcı Kültür Endüstrileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü
Yaratıcı Emek: Halkla İlişkiler Üzerine Bir Çalışma	Dr. Erman Demir Başkent Üniversitesi Bilgi İnovasyon Teknoloji ve Transfer Ofisi

13:30 - 15:00

4. Oturum

KONU	KONUŞMACI
Online Basın Bültenlerinde Halkla İlişkiler Mesaj Stratejileri: Türkiye’nin En Sevilen Markalarının Basın Bültenlerine Yönelik Bir Değerlendirme	Dr. Öğretim Üyesi Sevil Bayçu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Arş. Gör. Özgür Kılınç İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Öğr. Gör. Ali Arıcı Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bozüyük MYO Pazarlama ve Dış Ticaret
Halkla İlişkiler Aracı Olarak Sosyal Medyanın Kullanımı: Türk Modacılar Üzerine Bir İnceleme	Olesya Gorbunova Öner Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD Doktora Öğrencisi Begüm Ekmekçigil Türkmen Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD Doktora Öğrencisi
Halkla İlişkiler Alanında Eleman İlanları	Ayşe Usta Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD Doktora Öğrencisi
Stratejik Yönetim Süreci Ve Kurumlarda “Oyunlaştırma” Tasarımı Üzerine Bir Değerlendirme	Dr. Öğretim Üyesi Özge Uğurlu Akbaş Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Bölümü

15:15 - 16:45

5. Oturum

KONU	KONUŞMACI
Halkla İlişkilerin Risk Yönetimine Yönelik Eylemselliği	Prof. Dr. Derya Öcal Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü
Halkla İlişkiler mi Kurumsal İletişim mi? Akademiden Uygulamaya Kavram Tartışmaları	Doç. Dr. Burcu Öksüz İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Medya ve İletişim Prof. Dr.Serra Görpe
Yeni Medya Çağında İlişki İnşası: Sanal Gerçeklik Teknolojisi ve PR Kampanyaları	Öğr. Gör. Ali Arıcı Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bozüyük MYO Pazarlama ve Dış Ticaret Dr. Öğretim Üyesi Sevil Bayçu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Arş. Gör. Özgür Kılınç İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım
Bilgi Çağında Halkla İlişkiler: İBB Örneği	Sibel Bülbül Pehlivan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Halkla İlişkiler Müdürlüğü AR-GE Ubeydullah Sakin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Halkla İlişkiler Müdürlüğü AR-GE

ÇAĞRI METNİ

kullanma çabası içerisine girmektedir. Ancak bahsi geçen tüm süreçlerde, iletişimde sosyal etkinin çeşitli yönlerinin ve bunların sonuçlarının daha iyi anlaşılması gerekir.

Bildiri Özetleri Gönderimi

Bildiri özetleri 300-500 sözcük arasında olmalı ve çalışmanın kapsamını, teorik çerçevesini, amacını, yöntemini ve mümkün olan durumlarda sonuçlarını içermelidir.

Gönderilen özetler teorik katkı, araştırma niteliği, yazım kalitesi, özgün değer ve sempozyum teması ile uyum kriterleri göz önünde tutularak değerlendirilecektir.

Bildiri özetleri, [email protected] adresine gönderilmelidir.

Önemli Tarihler

Özet gönderimi için son tarih: 28 Ağustos 2023

Kabul edilen bildirilerin duyurulması: 1 Eylül 2023

Tam metinler için son gönderim tarihi: 22 Eylül 2023

Sempozyum programının ilanı: 9 Ekim 2023

Katılım Ücreti

Tüm katılımlar ücretsizdir.

Düzenleme Kurulu

Sibel Asna, A&B İletişim Yönetim Kurulu Başkanı

Prof. Dr. Enderhan Karakoç – Dekan

Prof. Dr. İmran Aslan – Dekan Yardımcısı

Prof. Dr. Makbule Evrim Gülsünler – Dekan Yardımcısı

Prof. Dr. Mustafa Özodaşık – Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı

Prof.Dr. Sevil Yıldız – Radyo, Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Hüseyin Altunbaş – Reklamcılık Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Şükrü Balcı – Gazetecilik Bölüm Başkanı

Bilim Kurulu

Prof.Dr. Bülent Aydın Ertekin – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Suat Gezgin – Yeditepe Üniversitesi

Prof.Dr. Celalettin Aktaş – İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof.Dr. Nurhan Zeynep Tosun – Fenerbahçe Üniversitesi

Prof.Dr. Aydın Ziya Özgür – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Orhan Gökçe – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Zeynep Filiz Peltekoğlu – Marmara Üniversitesi

Prof. Dr. Halil İbrahim Gürcan – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Erkan Yüksel – Anadolu Üniversitesi

Prof.Dr. Şafak Dağhan – Ege Üniversitesi

Prof.Dr. Ahmet Kalender – Selçuk üniversitesi

Prof.Dr. Abdullah Koçak – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Aytekin Can – Selçuk Üniversitesi

Prof.Dr. Banu Terkan – Selçuk Üniversitesi

Sekretarya & İletişim

Arş. Gör. Doğan Can Gazaz

[email protected]

Tam Metin Bildiri Biçimsel Özellikleri:

Metin içi atıflar ve kaynakça APA-7’ye göre hazırlanmalıdır.
Ana metin, 2000 – 4000 kelime sayısı aralığında olmalıdır.
Yazara/yazarlara ait bilgiler ilk sayfada dipnot olarak verilmeli, Orcid-ID eklenmelidir.
Metinde 1.15 satır aralığı, önce 6 nk sonra 6 nk paragraf aralığı kullanılmalıdır.
Paragraflar 1.25 cm girinti ile başlamalıdır.
Başlıkta 12 punto bold Times New Roman yazı fontu, metin içeriğinde ise 12 punto
Times New Roman yazı fontu kullanılmalıdır.
Sayfalar, başlıklar ve görseller numaralandırılmalı, bu işlemlerde roma rakamları kullanılmamalıdır.HALKLA İLİŞKİLERDE ANLAM ANLAMDA HALKLA İLİŞKİLER
Prof. Dr. Alâeddin Asna adına bu yıl sekizincisi düzenlenecek olan İletişim ve Halkla İlişkiler Sempozyumu, 8 Kasım 2024 tarihinde Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü’nün ev sahipliğinde “Halkla İlişkilerde Anlam-Anlamda Halkla İlişkiler” başlığıyla gerçekleştirilecektir.
Halkla ilişkiler alanında egemen paradigmada örgüt merkezli yaklaşımlar halkla ilişkileri ilişki ve/veya iletişim yönetimi bağlamında ele almaktadır. 2000’li yıllarda halkla ilişkiler alanının ontolojik, metodolojik ve epistemolojik dönüşümüne tanıklık edilmektedir. Sosyal teoriyle kurulmaya başlanan bağın halkla ilişkiler alanındaki araştırmalar ve çalışmalar için yeni ufuklar açtığı da ortadadır. Uzun yıllardır “yönetsel bir pratik” olarak kavramsallaştırılan halkla ilişkiler, “toplumsal ve kültürel bir pratik” olarak da kavranmaya başlamıştır. Böylelikle literatürde uzun yıllar ihmal edilen ve görmezden gelinen kültür, kimlik, toplumsal bağlam, güç-iktidar ilişkileri, söylem ve anlam üretimi gibi kavramlar halkla ilişkiler alanına dahil olmuştur.
Halkla ilişkilerin toplumsal ve kültürel bir pratik olarak konumlandırılışı aynı zamanda alanın interdisipliner doğasını, bu defa farklı alanlardan gelen teorik katkılarla, yeniden keşfetmeyi mümkün kılmaktadır. Halkla ilişkiler alanındaki dönüşüm, halkla ilişkileri kurumsal bir perspektifle sınırlandıran egemen literatürün temel varsayımlarına meydan okuyan çalışmaların artmasıyla görünür olmuştur. Söz konusu çalışmalar, halkla ilişkilerin yalnızca kurumlar tarafından değil, kamular tarafından da gerçekleştirilebileceğini, halkla ilişkilerin toplumda anlam yaratma işlevini yerine getirdiğini, anlamın iletişimin tüm taraflarıyla müşterek olarak üretildiğini ve halkla ilişkilerin anlamları üreten bir etkileşim mevkii (locus of transaction) olabileceğini göstermektedir. Halkla ilişkilerin anlamı nasıl ürettiğine/üretebileceğine yönelik tartışma halkla ilişkiler ve anlam bağını yeniden tanımlamayı, anlamlandırmayı ve değerlendirmeyi beraberinde de getirmektedir. Böylesi bir tartışmanın iktisadi, politik, toplumsal, kültürel ve teknolojiyle temas eden özgün araştırmalarla derinleştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Prof. Dr. Alâeddin Asna İletişim ve Halkla İlişkiler Sempozyumu 2024, halkla ilişkiler alanının farklı konumlarında bulunanları; halkla ilişkiler disiplinindeki kültürel aracıları bir diğer ifadeyle profesyonellerini ve alanın akademik çevresini, yeni, özgün ve çeşitlenen durum, konu, gelişme ve sorunsalları tartışmak üzere bir araya getirmeyi hedeflemektedir. “Halkla İlişkilerde Anlam-Anlamda Halkla İlişkiler” başlığı ile yola koyulan bu sempozyum aşağıdaki temalarla sınırlı kalmayıp farklı disiplinlerden araştırmacıların da çalışmalarını beklemektedir.
TEMALAR
- “Anlam” Üretimi ve Tüketimi
- Değer ve Deneyim Üretimi ve Tüketimi
- Sembol Üretimi ve Tüketimi
- Ahlak ve Mesleki Etik
- Yapay Zeka ve Etik
- Kültürel Aracılar
- Toplumsal Hareketler, Savunuculuk ve Aktivizm
- Sosyal Etki Ölçümleme Modelleri
- Sürdürülebilirlik ve İletişim, Yeşil Yıkama
- Halkla İlişkilerde Yöntem Tartışmaları
- Halkla İlişkilerde Kuramsal Tartışmalar
- Halkla İlişkiler Eğitimi
- Halkla İlişkiler Aktör Dönüşümü
- Halkla İlişkilerde Hikâye Anlatımı
- Risk, Kriz ve Kaos İletişimi
- Konu, Sorun Yönetimi ve İletişimi
- Paydaş Etkileşimi
ÖNEMLİ TARİHLER
- Özet Gönderimi için Son Tarih: 1 Temmuz 2024
- Kabul Edilen Bildirilerin İlanı: 31 Ağustos 2024
- Programın İlanı: 20 Ekim 2024
- Sempozyum Tarihi: 8 Kasım 2024
BİLDİRİ GÖNDERİMİ
Bildiriler sempozyum sonrası ISBN’li “Bildiri Özet E-Kitabı”nda yayınlanacaktır.
Bildiri özet şablonuna ulaşmak için tıklayınız.
SEMPOZYUM YERİ
Başkent Üniversitesi Bağlıca Kampüsü Prof. Dr. İhsan Doğramacı Konferans Salonu
DÜZENLEME KURULU
- Prof. Dr. Gilman Senem GENÇTÜRK HIZAL Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı, Düzenleme Kurulu Başkanı
- Prof. Dr. Hanife Andaç DEMİRTAŞ MADRAN Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
- Sibel ASNA A&B İletişim Yönetim Kurulu Başkanı
- Doç. Dr. Ebru AKÇAY Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
- Doç. Dr. Kıvılcım ROMYA BİLGİN Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
- Doç. Dr. Senem GÜNGÖR Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
- Dr. Öğr. Üyesi Banu ERŞANLI TAŞ Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim ve Tasarımı Bölüm Başkanı
- Dr. Öğr. Üyesi Reyhan ÜNAL ÇINAR Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
- Dr. Öğr. Üyesi Sevil BAL Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
SEKRETERYA
- Arş. Gör. Eylem TEMİZER Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Araştırma Görevlisi
İLETİŞİM
[email protected]
BİLİM KURULU
Prof. Dr. Aslı YAĞMURLU DARA Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Ayla OKAY İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. B. Pınar ÖZDEMİR Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Çisil SOHODOL Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Ebru ÖZGEN Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Elif Asude TUNCA Lefke Avrupa Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Emine YAVAŞGEL İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. İdil KARADEMİRLİDAĞ SUHER Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. İdil SAYIMER Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Itır ERHART Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekan V.
Prof. Dr. Melike AKTAŞ KUYUCU Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. M. Canan ÖZTÜRK Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Mustafa ÖZODAŞIK Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Necip Serdar SEVER Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Nuran YILDIZ Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Pelin HÜRMERİÇ Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı, Dekan Yardımcısı
Prof. Dr. R. Ayhan YILMAZ Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Safiye KIRLAR AKSU Yeni Yüzyıl Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Seçil Deren VAN HET HOF Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Yasemin GİRİTLİ İNCEOĞLU Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Yüksel AKKAYA Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Zeynep Filiz PELTEKOĞLU Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Zeynep KARAHAN USLU Çankaya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölüm Başkanı
Doç. Dr. A. Banu BIÇAKÇI İzmir Ekonomi Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Deniz AKBULUT İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Doç. Dr. Özge UĞURLU Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölüm Başkanı
Doç. Dr. Selin TÜRKEL İzmir Ekonomi Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölüm Başkanı
Dr. Öğr. Üyesi Rafet Aykut AKAY Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Öğretim Üyesi

MEŞRUİYET SAVAŞLARINDA GÜVENLİK ALGISI VE HALKLA İLİŞKİLER YÖNETİMİ: CEMAL KAŞIKÇI CİNAYETİ

Doç. Dr. Ece Baban: Fenerbahçe Üniversitesi, İletişim Fakültesi

21. yüzyılda karşımıza en çok çıkan kavramlardan biri olan güvenlik kavramının insan hayatında girişi, insanın kendini çevresindeki tehditleri algılayarak güvensiz hissetmesi üzerine olmuştur. Bireyin yaşamsal fonksiyonlarını gerçekleştirdikten sonra hayatına sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için karşılanması gereken ihtiyaçlarının başında güvenlik ihtiyacı gelmektedir. İnsan kendini çevresindeki tehlikelere karşı koruma ihtiyacını önce kendi yaptığı aletlerle sağlamaya çalışmış; daha sonra düşünen insanın kendini geliştirmesi, yerleşik hayata geçmesi, sınırların önce çitlerle daha sonra yapılan savaşlar neticesinde uluslararası anlaşmalar ile çizilmesi, ülkelerin hem ekonomik hem askeri anlamda güvenli bir ortam ihtiyacı ile topluluk ve birlikler oluşturması gibi tarihte görülen gelişmeler ile “güvenlik” kavramı ilk insandan bu yana çok daha stratejik bir hal almıştır.

Devletler güvenlik kavramına bakış açıları ve ihtiyaçlarını iletişim stratejileri ile birlikte ele alırken; 21. yüzyılın hem teknolojik hem de toplumsal gelişmelerinin beraberinde getirdiği bireyciliği ve bireyin güvenlik ihtiyacını ele almamak konunun eksik değerlendirilmesine neden olacağı için, Abraham Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi’nde “güvenlik” ihtiyacının hangi basamakta yer aldığına bakmak gerekmektedir.

Bu kurama göre, insanların motivasyonu dış faktörlerden ziyade kişinin kendi içindeki ihtiyaçlarına dayanmaktadır. Kişinin içinden gelen bu ihtiyaçlar ise bir hiyerarşi içinde gruplandırılmaktadır. Maslow’un kuramına göre insanların ihtiyaçları sınırsızdır ve insan bir ihtiyacını giderdikten sonra başka bir ihtiyaç ortaya çıkar. Güvenlik ihtiyacı da insanların yaşamak için ihtiyaç duydukları fizyolojik gereksinimlerden hemen sonra gelen en önemli ihtiyaçtır. Güvenlik ihtiyacı karşılanmayan birey bir üst aşamaya geçemez. Bir üst aşama aidiyet hissetmek ve sevilmek ihtiyacıdır. Kendini herhangi bir yere ait hissetmeyen birey, bireysel çıkarlarını toplumsal çıkarlardan öncelikli olarak gözetir. Ve bu tür güvenlik ihtiyacı karşılanmamış bireylerden oluşan toplumların sorunlar karşısında çözülmesi daha kolay gerçekleşmektedir. Güvenlik kavramı bireylerin kendilerini gerçekleşmesinde ne kadar önemliyse, ülkelerin hem iç hem de dış politikada meşruiyetlerini sağlamaları açısından da o kadar önemlidir. 21. Yüzyılda güvenlik meşruiyeti, teknolojinin ve kamusal alanın dijital ortamlarda var edilmeye çalışması ile farklı bir noktaya taşınmıştır. Bu anlamda hem geleneksel hem dijital platformlarda planlı ve stratejik iletişim yönetimi olarak tanımlanan halkla ilişkiler kavramının yeri ve önemi daha da artmaktadır.

Çalışma kapsamında halkla ilişkilerin günümüzdeki önemi ve yeri kuramsal açıdan tartışılarak; toplumun sessiz yığınlara dönüşmesi Cemal Kaşıkçı cinayeti üzerinden incelenecek ve halkla ilişkilerin en önemli özelliklerinden biri olan kitlelerin aydınlanması üzerindeki etki ve gücü yeni iletişim ortamları ile birlikte ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: halkla ilişkiler yönetimi, güvenlik, Cemal Kaşıkçı

DİJİTAL ÇAĞDA GERÇEKLİĞİN İNŞASINDA HALKLA İLİŞKİLERİ YENİDEN DÜŞÜNMEK

Anıl Uğur Oğuzcan: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi / Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü Araştırma Görevlisi

Özgenur Reyhan Kurtuldu: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi / Altınbaş Üniversitesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü Öğretim Görevlisi

Halkla ilişkiler içinde bulunduğumuz enformasyon çağında artan önemi nedeniyle kurumların, bulundukları sektörde var olabilmek, fark yaratabilmek, hedef kitleleriyle uyum sağlayıp onların desteğini kazanabilmek adına önem verdikleri bir alandır. Halkla İlişkilerin çıkış noktasından günümüze yolculuğunda bir sosyal bilimler disiplini olarak gösterdiği gelişim ve zaman içerisindeki yapısal dönüşümü, teknolojik gelişmelerin getirdiği yeni uygulamalar ile birlikte sürekli olarak gelişen ve kendini yenileyen bir alan haline gelmesine neden olmuştur. Halkla ilişkilerin güven oluşturmaya dayanan ve uzun vadeli bir çaba gerektiren bir disiplin olmasının yanında, artık yeni medyayla bilgiler üretilmekte ve yayılmakta ve hatta yeniden üretilmektedir.
Kamuoyu kanaatinde rasyonelliğin duygusallıkla yer değiştirmesi üzerine kullanımı artan post-truth anlayışı ile birlikte, enformasyonun güvenirliğinin sorgulanması birçok araştırmacıyı birtakım sorulara itmiştir.
Günümüz dijital dünyasında sosyal medyanın bu kadar önem kazandığı bir dönemde bu kavrama dayanan halkla ilişkiler uygulamaları, gerçeğin önemsizleştirildiği, yeni gerçekler yaratılmasına aracılık edildiği yeni nesil bir “spin doctor” uygulaması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda hakikatin yerini imgeler, sözcükler ve öznel inanışların aldığı çağımızda halkla ilişkilerin misyonu ve rolü ne olmalıdır? sorusu karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışmada, gelişen teknolojik altyapıyla birlikte post-truth kavramının literatür taraması yapılmış ve kavram örnek olaylar üzerinden analiz edilmiştir. Aynı zamanda post-truth çağı denen bu dönemde halkla ilişkilerin nasıl bir dönüşüm içinde olduğu ve bu süreçte nasıl bir mesleki yaklaşım belirlenebileceği hakkında analiz ve öneriler yapılmıştır.

Anahtar kelimeler: post-truth, yeni medya, halkla ilişkilerin dönüşümü

ALÂEDDİN ASNA MESLEKİ GELİŞİM SEMPOZYUMLARI

AMAÇ

Serinin ilk çalışması, 24 Nisan 2017 yılında Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri ve A&B İletişim A.Ş. tarafından düzenlenen “Dijital Gerçeklikte Halkla İlişkilerin Evrimi” konulu çalıştaydı. Çalıştayda sunulan bildirilerin tam metinlerinin yer aldığı kitap, Cinius Yayınları tarafından basıldı.

İkinci sempozyum 19 – 20 Nisan 2018 günü Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde gerçekleştirildi. “Yeni Zamanlar ve Halkla İlişkiler” konulu sempozyum; disiplinlerarası bir perspektifle, iletişim alanının profesyonellerini, araştırmacılarını ve öğrencilerini bir araya getirdi. 2 günlük etkinlikte 19 akademisyen, 1 yüksek lisans ve 3 doktora öğrencisi, toplam 19 bildiri sundu.

25 – 26 Nisan 2019’da Eskişehir Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi’nde düzenlenen üçüncü sempozyumda ise “Post Truth” ve “Halkla İlişkiler” ilişkisinin kültür, sisyaset, yeni medya ve etik ekseninde tartışıldı. Oturumlara, 27 üniversiteden akademisyenler, 41 bildiri ile katıldı.
Dördüncü sempozyum 19 – 20 Kasım tarihlerinde Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi işbirliğiyle çevirimiçi olarak düzenlendi. Sempozyumda 19 akademisyen, iletişim eğitiminin geleceğiyle ilgili 13 bildiri sundu. Bildirilerde iletişim eğitiminde teknolojinin rolü, uluslararası halkla ilişkiler eğitiminde güncel eğilimler, iletişim eğitimi ve kuşaklar, halkla ilişkiler eğitiminde eleştirel düşünmenin önemi ve halkla ilişkiler eğitiminde sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğinin yararı gibi birçok konu tartışıldı.

İletişim sektöründe çalışan herkese ve öğrencilere açık olacak sempozyumlar, her yıl bir başka iletişim fakültesinin işbirliği ve yeni bir başlıkla düzenlenmeye devam edecek ve sitemiz aracılığı ile duyurulacak. Sempozyumlarla ilgili bilgilere sitemizin arşiv sekmesinden ulaşılabilir.
Beşinci etkinlik 24 Kasım 2021’de Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi işbirliğiyle pandemi koşulları nedeniyle çevrimiçi olarak düzenlendi. 88 kişinin katıldığı sempozyumda toplam 10 adet bildiri sunuldu
Altıncı etkinlik 9 Aralık 2022 tarihinde İzmir Ekonomi Üniversitesi işbirliğiyle düzenlendi. Yaklaşık 50 kişinin katıldığı sempozyumda toplam 11 adet bildiri sunuldu.
7. etkinlik 19 Ekim 2023 tarihinde Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi iş birliğiyle ”İletişim Bilimlerinde Sosyal Etki” başlığıyla gerçekleştirildi.

Halkla İlişkiler Eğitiminde Sivil Toplum Kuruluşları ile İşbirliği

Banu Bıçakçı

Sivil toplum, Halkla İlişkiler açısından önemli bir sosyal alandır (Moloney, 2006). Halkla ilişkiler, yalnızca örgütlerin içindeki bir yönetim işlevi tanımının içine sıkıştırılmayıp sosyokültürel ve siyasal bir olgu olarak, mesleğin toplumsal dönüşümdeki rolüne de odaklanılarak kavramsallaştırılmalıdır. Bu kapsamlı tanımın işlevsel hale gelmesi öğrencilerin lisans eğitiminden başlayarak sivil toplum alanında aktif olarak çalışmaya teşvik edilmeleri ve bu yönde bir bilinç geliştirmelerinin desteklenmesi ile mümkündür. Bilinçli öğrenciler ve mezunlar, katılımcı demokrasi anlayışının toplumlarda yerleşmesi ve gelişmesi için de itici güç olurlar. Böylesi bir anlayış ile yetişen öğrenciler, sadece bireysel ilgi alanlarında sivil topluma katkı sağlamakla kalmaz; mezun olup iş hayatına atıldıklarında bu kavrayış ve duyarlılık ile hem Halkla İlişkiler mesleğinin saygınlığının artmasını hem de toplumsal dönüşümü desteklerler .

Bu çalışmada Türkiye’de bulunan devlet ve vakıf üniversitelerinin ‘Halkla İlişkiler’, ‘Halkla İlişkiler ve Tanıtım’ ile ‘Halkla İlişkiler ve Reklamcılık’ adları altında eğitim veren toplam 62 bölümün lisans düzeyindeki tüm programları incelenecektir. Yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi ile belirtilen bölümlerin lisans programları kapsamında ulusal/uluslararası düzeyde sivil toplum kuruluşları (STK) ile işbirliği yapıp yapmadıkları sorgulanacak, bu işbirliklerinin türü (zorunlu/seçmeli ders; bitirme projesi; ajans projesi…vb), süresi (bir kerelik/uzun süreli), kapsamı ve çıktıları irdelenerek Halkla İlişkiler eğitimindeki yeri açısından değerlendirilecektir. Dijital ortamda toplanacak veriler gerekli görüldüğünde telefon görüşmeleri yapılarak genişletilecektir.

Bu bağlamda çalışmanın temel amacı ülkemizdeki Halkla İlişkiler lisans eğitiminde mesleğin ‘kamu yararı’ boyutuna yönelik öğrencide nasıl bir anlayış geliştirildiğini bölümlerin STK işbirliklerine dayanarak sorgulamak ve bu yönde öneriler getirmektir. Küresel iklim krizi ve çevre sorunlarının gezegenimizin birincil önceliği olması gereken bu günlerde iletişim öğrencilerinin mesleğinin kamusal işlevinin farkında olabilmesi STK’lar gibi örgütlü yapılar ile kurulacak işbirliği sayesinde gerçekleşebilir.

YENİ MEDYA KULLANIMI İLE GERÇEKLİĞİN VE AN’IN TÜKETİMİ OLGUSUNUN HALKLA İLİŞKİLER ALANINA ETKİLERİ

Dr. Öğr. Üyesi Hilal Kılıç: İstanbul Gelişim Üniversitesi

2004 yılında web 2.0 uygulaması ile başlayan ve sayısı hızla artan yeni medya mecraları gündelik yaşamdaki iletişim biçimlerinde köklü değişikliklere neden olmuştur. Zaman ve mekan ile sınırlı yüz yüze iletişim’in, internetin bireysel kullanımı ile sanal mecralarda 7/24 zamansız ve mekansız formda etkileşimli biçimde gerçekleşmeye başlaması ve yaygınlaşan tekno-kültür, birey ve toplum üzerindeki etkileriyle birlikte tartışılmaya başlamıştır.

Kullanıcının bu yeni kültürle tanışması ve bu kültüre teknolojideki gelişmelerin hızıyla eşdeğerdeki uyumu çoğu kez statükonun bir gereği olarak kabul görmüşse de bu uyumun toplumun büyük bir kesiminde tereddütsüz gerçekleşmesi, yaratılan kültürün kodlarının geçmişte yazıla geldiğini ve kitlelerin uyumunun hazırlığına dair bir tarihçenin olduğunu düşündürmektedir. J.Baudrillard’ın Tüketim Toplumu’na dair savları ve Manuel Castells’in Ağ Toplumu ile ilgili teknoloji, iletişim ve ekonomi üçgenindeki değerlendirmeleri bu uyumu nedensellikleri ve tarihsellikleri bağlamında açıklamaktadır.

Fiziki dünya ile eşzamanlı deneyimlenebilen sanal dünya kimi zaman birbirinden ayırdedilemeyecek ölçüde gerçekliği yansıtmaktadır. Kullanıcının, fiziki dünyada olan-biten’i yeni medya aracılığı ile sanal mecralara aktarımı esnasında sanal gerçekliğin kapıları aralanmakta ve an’ın ve gerçekliğin tüketimi iki dünya arasındaki bu geçişlerde deneyimlenebilmektedir. Kullanıcı, fiziki dünyada var olanı dilerse bu mecralarda farklılaştırabilir, farklı gösterebilir, algılanmasını istediği şekle dönüştürebilir. İletişim’in karşılıklık ilkesindeki alıcının kod açma eylemi, adeta iletiyi yeni medya aracılığıyla gönderen’in kumanda ettiği bir eyleme dönüşmüştür. Her an görünür olmayı seçen kullanıcılar için neredeyse yaşamdaki her an’ın sanal ortama aktarılarak paylaşılması istenci de güçlenmiştir.

İletişim biçimlerinde hem nitelik hem de niceliksel açıdan yaşanan bu değişimlerin, Halkla İlişkiler alanı için de bir dönüşüme neden olduğunu söylenebilir. Bu dönem, Halkla İlişkiler için, geleneksel mecraların yanısıra dijital uygulamaların kullanıldığı yeni bir döneme işaret etmektedir. Örneğin, Halkla İlişkiler’in hedef kitlesine, geleneksel medyayı kullanarak, basın bültenleri aracılığıyla servis ettiği duyurumların, günümüzde, hedef kitlesinin yoğun olarak kullanmayı tercih ettiği, yeni medya aracılığıyla online basın bütenleri şeklinde iletildiği görülmektedir.

Bu araştırmanın amacı, J.Baudrillard’ın Tüketim Kültürü savları kapsamında Yeni Medya aracılığıyla gerçekliğin tüketimi olgusunu analiz ederek, bu dönüşümün (an’ı ve gerçekliği tüketerek ortaya çıkan iletişim biçimi), dürüstlük ve açıklık ilkesi ile iş gören Halkla İlişkiler alanı için anlamını, hedef kitle, duyurum ve kullanılan araçlar gibi belirli başlıklarda, PR 2.0 kavramı ile ilişkilendirerek değerlendirmektir.

“Yeni Medya kullanımı ile an’ın ve gerçekliğin tüketilmesi, Halkla İlişkiler Alanını nasıl etkiler?” Araştırma sorusu olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Halkla İlişkiler, Tüketim Kültürü, PR 2.0, Yeni Medya

Z NESLİ VE İLETİŞİM SORUNLARI

Psikolog Prof. Dr. Mustafa Özodaşık: Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Kişilerarası İletişim Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Günümüz modern toplumlarının meşgul olduğu konuların başında “yeni bir nesil yetiştirme” çabalarının geldiğini görmekteyiz. Yetişen neslin karakteristik özelliklerini içinde bulunduğu ortamın ve kendisine sağlanan eğitim politikalarının belirlediğini söyleyebiliriz. Her devir kendi neslini yaratır varsayımından hareketle günümüz nesli Z nesli olarak adlandırılmaktadır.

Z nesli nedir? Sorusunun cevabı asla kısa olmayan uzun soluklu izlenimler ve sosyal tahlillerin sonucunda yanıtlanması gereken bir konu bütünlüğüdür. Milenyumla birlikte dünyanın değişmesi, gelişmesi internetin hayatımıza girmesi hemen hemen her şeyin yenilenip kolaylaşması 2000 yılından sonra doğan, büyüyen neslin farklı bir konuma dönüşmesine neden olmuştur.

Z neslinin özelliklerinden en belirgini bu bireylerin internetle, teknolojiyle büyümeleridir. Çok farklı yazılım programları, bilgisayarlar ve en önemlisi neslin elindeki akıllı telefonlar… Bütün bu teknolojik figürler Z neslini sosyal ve bilimsel açıdan ön plana çıkarıyor. Bireyler farklı eğitim sistemleri içerisinde harmanlanır, donanım sahibi olurlar fakat son tahlilde bireylerin kazandıkları donanımlar onları mutlu etmek yerine gerginleştirir, tatmin etmez ve sonunda ortaya çıkan yalnızlık ve yabancılaşma duygusu mutsuzluk biçiminde kendisini gösterir.

Bütün bu değişimlerin neden olduğu olumsuzluk özellikler X nesli ve Y nesliyle de çatışmalara neden olur. 1965-1979 yılları arasında doğan kişilerin temsil ettiği X nesli ile 1980-1999 yılları arasında doğanların temsil ettiği Y nesli; Z kuşağının bu tip gerçeklikten uzak davranışları yüzünden sık sık çatışmaktadır.

Analitik düşünme yöntemleri üst düzeyde olmasına rağmen bu özelliklerinin bireysellikten öteye geçmediğini görebilmekteyiz. Kendilerine olan güvenleri yüksektir ama sosyal, siyasal, ekonomik ve bireysel aktivitelerden uzak durmayı tercih etmektedirler.

Hayal dünyalarının yarattığı düşüncelerinde sonsuz bir özgürlüğe sahiptirler. Onlar için mümkün olmayan hiçbir şey yok gibidir. Ancak internet ortamının sanallığını, hayatın gerçekleriymiş gibi algılayıp toplumsallaşmadan ziyade bireyselleşmeyi önemsemektedirler.

Bu çalışmanın amacı Z neslinin özellikleri nelerdir, içinde bulundukları dünyayı nasıl algılarlar, bakış açılarındaki egoist duyguların yarattığı yalnızlık ve yabancılaşma biçimleri nelerdir gibi sorulara cevap bulmaktır.

Anahtar Kelimeler: z nesli, egoizm, yalnızlık, yabancılaşma

GERÇEK İLE SAHTE ARASINDAKİ GÖRÜNMEZ ÇİZGİ: POST TRUTH ÇAĞINDA SOSYAL MEDYADA BENLİK SUNUMU

Yağmur Atalay: Doktora, Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı

Mükerrem Ünlü: Doktora, Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı

Yaşanılan her dönem zamanın akışkanlığı içinde kendi kavramlarını yaratmaktadır. Postmodern zaman olarak nitelendirilen yaşadığımız bu dönemin popüler kavramı ise “post-truth”tur. Hakikat sonrası veya gerçek ötesi olarak Türkçe’ye çevrilen bu kavram, gerçekliğin yeni bir görünüme sahip olduğunu ifade etmektedir. Bu yeni görünüm duygu ve kişisel inançların, objektif ve nesnel gerçeklerin yerini aldığı bir çağa vurgu yapmaktadır. Bu çağın en belirgin özelliği, gerçek ile sahte arasındaki çizginin bulanıklaşması, hatta gerçek ile sahtenin yer değiştirerek gerçek bildiklerimizin duygu ve inançlar ile şekillenen sahteler olmasıdır. Gerçek ile sahte kavramlarının yer değiştirmesi ve sınırlarının bulanıklaşmasında günümüzün en etkili aracı sosyal medyadır. Sosyal medyanın hız, ağ ve akış ile karakterize olan yapısı günümüzde yerini zihin karmaşıklıklarına yol açan enformasyon yığını ve sahte gerçekliklere bırakmaktadır. Post-truth çağında gerçeğimsi benlikler ve onların gerçeğimsi bilgileri ile sunumları sosyal medya aracılığıyla gerçek kılınmaktadır.

Sosyal medya genellikle iletişim ve etkileşim kurma, sosyalleşme, boş zamanı değerlendirme, aktivizm ve eğlence gibi amaçlarla kullanılmaktadır. Son dönemlerde sıklıkla karşılaşılan bir başka alan ise, bireyin benlik sunumunu gerçekleştirdiği vitrin olarak sosyal medya kullanımıdır. Benlik sunumunun temelini, bireyin çevresindeki insanlardan kabul görme isteği ve beğenilme arzusu oluşturmaktadır. İhtiyaç olarak da değerlendirilebilecek olan bu istek ve arzuların karşılanmasında, yapısal özellikleri göz önüne alındığında sosyal medyanın birey için değerli bir araç olduğu görülmektedir. Günümüzde sosyal medya, bireyin bir proje olarak tasarladığı benliğini sergilediği bir sahneye dönüşmüştür. Birey bu sahnede benliğini kurguladığı şekilde sunmakta, gerçeğin içini boşaltarak yeni bir gerçeklik yaratmaktadır.

Bu çalışma, post-truth ve hiper gerçeklik kavramları temelinde sosyal medyada benlik sunumunun irdelenmesi üzerine yapılandırılmıştır. Literatür taramasına dayanan bu çalışmanın amacı; post-truth ve hiper gerçeklik kavramları arasında ilişki kurarak, daha önce yapılan araştırmalar ışığında, bireylerin sosyal medyada benlik sunumlarını incelemektir.

Anahtar Kelimeler: Post-Truth, Sosyal Medya, Hiper Gerçeklik, Benlik Sunumu

POST-TRUTH İÇERİKLER VE PAYLAŞILMA MOTİVASYONLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Dr. Öğr. Üyesi Simge Emekçi: Yozgat Bozok Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü

Arş. Gör. Selçuk Çetin: Yozgat Bozok Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü

Özet: Bilginin yayılmasında ve küreselleşmesinde öncü olan yeni medya araçlarının bir dezavantajı ise yalan haberlerin ‘fake news’ yayılmasına ortam hazırlamasıdır. Halkla ilişkiler uygulayıcıları açısından bakıldığında internetin ve sosyal medyanın hedef kitleler ile iletişim kurmada ve bu ilişkileri geliştirmede sağladığı faydaların yayında yalan haberlerin yayılması sürecinde de kurumlara ciddi zararlar verdiği noktasında sayısız örnek mevcuttur. Peki, bireyler gerçek ile yalan haberi nasıl ayırt etmektedir? Bir içeriğe ya da habere güven duymalarını etkileyen faktörler nelerdir? Bireylerin sosyal medya içerik paylaşma motivasyonları nedir? Bu gibi sorulara yanıt aranılan bu araştırmada elde edilen veriler ile halkla ilişkiler uygulayıcılarına, markalara ve literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Elde edilen veriler ile bireylerin algılarına yönelik bir fikir elde edilmesi araştırmanın genel amacıdır.

Amaç: Bu araştırmanın amacı günümüzde yeni medya araçlarının yaygınlaşması ile birlikte artan yalan haber ‘fake news’ probleminin halka ilişkiler uygulayıcılarına yarattığı problemlerin çözümüne katkı sağlamaktır. Bu kapsamda kitlelerin ‘gerçek haber’ ve ‘güvenilir haber’ kavramlarına bakış açıları incelenmiş olup, güvenilir haber ve gerçek haber ayrımlarının kitleler tarafından nasıl yapıldığı sorgulanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda halkla ilişkiler uygulayıcılarına ve markalara hedef kitlelerin düşünme ve karar verme şekilleri açıklanmaya çalışılmıştır.

Bu araştırmanın temel problemlerinden birisi gerçekliğin kitleler tarafından sorgulandığı ‘Gerçek Ötesi’ ‘Post Truth’ çağda, bireylerin bir içeriğin gerçek olup olmadığı noktasında bu ayrıma nasıl vardığı, özetle, gerçek / güvenilir olan içerikle olmayanı nasıl ayırt ettiğini açıklamaya çalışmaktır.

Bu araştırmanın bir diğer problemi ise, bireylerin sosyal medya ortamında içerikleri yayma motivasyonlarını tartışmaktır. Bireylerin bir içeriği yayma motivasyonunu açıklamak çağımız problemi olan yalan haberlerin internette yaygınlaşmasını, gerçek bilgiye ulaşmanın önündeki engelleri kaldırma yolunda yol gösterici olabileceği düşüncesidir.

Yöntem: Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak da focus grup tekniği kullanılmıştır.

Bulgular: Yapılan görüşmeler sonucunda bazı temel kavramlara ulaşılmıştır. Katılımcılar gerçek haberi, “somut, nesnel bilgi” olarak tanımlamıştır. Sosyal medya mecrası güvenilir bulmasa da en fazla kullanılan gündemi takip etme aracı olduğu görülmektedir. Sosyal medya kullanım tercihleri ve içerik paylaşma amaçları eğitim seviyesi ve yaşa göre farklılaşmaktadır. Bir medya içeriğini güvenme de en etkili araç içeriği yayınlayan kaynaktır.

Uygulama Alanı: Bu araştırma sonucunda elde edilen veriler halkla ilişkiler uzmanları, marka yöneticileri ve sektördeki diğer uzmanlar için bireylerin internet ve sosyal medyada ki içerikleri nasıl değerlendirdiği noktasında yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Post-Trust, Gerçek Ötesi, Halkla İlişkiler ve Yeni Medya, Halkla İlişkiler Uygulamaları

VERİ ODAKLI HALKLA İLİŞKİLER ÇALIŞMALARI: 21. YÜZYILDA DEĞİŞEN HALKLA İLİŞKİLER VE MEDYA İLİŞKİLERİ

Öğr. Gör. İrem Oran: İstanbul Kültür Üniversitesi, İşletmecilik Meslek Yüksekokulu Halkla İlişkiler ve Tanıtım Programı

Yeni medya teknolojilerinin getirdiği hız ve bunun yanı sıra bilgiye ulaşma ve bilgiyi sunma-tüketme alışkanlıklarının değişimi iletişim ve medya sektörünü dönüştürmüştür. Günümüzde yeni medya teknolojileri ile birlikte haberin üretimi, içeriği, aktarılışı açısından başta gazetecilerin olmak üzere halkla ilişkiler ve iletişim alanlarında çalışanların iş yapış şekilleri değişmiştir. “Veri Odaklı” çalışmak iletişimcilere önemli fırsatlar sunmakta ve rekabette üstünlük sağlamanın en iyi yollarından biri olarak karşımızı çıkmaktadır.

Öte yandan, iletişim ile ilgili çalışmalarda ve araştırmalarda halkla ilişkiler ve medya ilişkisi sıklıkla odak ve eleştiri noktası olmuştur. Bu ilişkinin kötüye kullanımı zaman zaman halkla ilişkiler mesleğinin etik yanlarının sorgulanmasına ve itibarının zedelenmesine neden olmuştur.

Yeni medya ve bilgi-iletişim teknolojilerinin gelişimi ile “veri kaydetme/saklama” ve sonrasında kaydedilen bu verileri işleme/kullanma günümüzde üzerinde sıkça konuşulan, planlama yapılan konular arasındadır. Ancak habercilik alanında verinin kullanımı, pazarlama alanındaki gibi etkin ve de yaygın değil. Halbuki iletişimciler açısından bir konuyu verilerle ifade edebilmek hedef kitle ile kurulmaya çalışılan ikna ve güven temelli ilişkilerde önemli bir avantaj olacaktır. Dolayısıyla, henüz tam anlamıyla yaygınlaşmayan bu alan iletişimciler, halkla ilişkiler çalışanları ve medya ilişkilerinin yeniden gözden geçirilmesi için önemli bir fırsattır. “Veriyi anlamlandırma ve yönetme”, “açık kaynak”, “açık veri”, “veri doğrulama” gibi kavramların kilit rol oynadığı bu dönemde gazetecilere ham veri sağlama, kamuoyu ile şeffaf iletişim, istatistiki bilgilerin görselleştirilme çabası 21. yüzyıl hakla ilişkiler çalışmaları için önem arz etmektedir.

İletişim ve bilgi teknolojilerini etkin kullanmak, hızla değişen teknolojilerin takipçisi olmak iletişimciler için her dönem bir zorunluluktur. Günümüz rekabet ortamında bu zorunluluklardan ve geliştirilmesi gereken becerilerden birisi de “veri odaklı” çalışmalar yürütmek; “veri okuryazarı” olmak ve veriyi yönetebilmektir. Bu çalışma; halkla ilişkiler çalışanlarının hazırladıkları bültenlerde, kamuoyunu bilgilendirmelerinde, ikna ve güven temelli ilişki kurma çabalarında veri odaklı yaklaşım belirleme ve ham veriyi gazetecilere sunma konusunda öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: halkla ilişkiler, veri yönetimi, veri doğrulama, veri okuryazarlığı, medya ilişkileri

POST-TRUTH ANLAYIŞININ ETKİLEŞİMLİ HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARI ÜZERİNE YANSIMALARI: ALIŞVERİŞ SİTELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Arş. Gör. Ali Karpuz: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Medya ve İletişim Bölümü

Arş. Gör. Nevra Üçler: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü

Halkla ilişkiler kurumların hedef kitleleri ile diyaloğunu geliştirmeyi hedefleyen bir iletişim aracıdır. Kurumsal halkla ilişkiler kurumun itibarını artırmaya yönelik uygulamaları içerirken, pazarlama halkla ilişkileri dolaylı yoldan kar elde etmeye yönelik bir anlayışa sahiptir. Web 2.0 teknolojisinin gelişmesiyle geleneksel halkla ilişkilerin yerini yeni medyada uygulanabilir halkla ilişkiler almıştır. PR 1.0 hedef kitle ile tek yönlü bir iletişim kurarken PR 2.0 tüketici ile doğrudan temas kuran çift yönlü bir iletişim sağlayarak, tüketiciye etkileşimli bir ortam sunmaktadır. Kurumların web siteleri sahip oldukları yapısal özellikler sayesinde hedef kitle ile çevrimiçi ilişki kurabilmesine imkan tanımaktadır. Kurumlar bu amaçla web sitelerinde canlı destek, sık sorulan sorular vb. fonksiyonlara yer vermektedir. Oxford Sözlük tarafından 2016 yılının kelimesi seçilen, duygusal ve kişisel kanaatlerin fikir oluşumunda nesnel hakikatlerden daha etkili olmasına göndermede bulunan post-truth kavramı, postmodernizm sonrası bilgi anlayışının hakikate yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Evrensellik, nesnel hakikatler ve mantığın yerini, parçalanmışlık, söylem ve duyguların aldığı postmodern dönemde hakikat, post truth şeklinde ifade edilebilecek, doğrulanma şartı taşımayan, duygusal etkileşimler ve kanaatler üzerinden ilerleyen, aracılı ve kurgulanmış olmaya açık bir hakikat halini almıştır. Yeni dönemde halkla ilişkilerde, web sitelerinde yer alan, canlı destek gibi uygulamalar hedef kitle ile iletişimde aracılı ve kurgulanmış bir hakikat sunumuna imkan tanımaktadır. Bu çalışmanın amacı canlı destek vb. etkileşimli halkla ilişkiler uygulamalarında post-truth anlayışının yansımalarını ortaya koymaktır. Bu amaçla post-truth anlayışa daha uzak nesnel gerçekliğin daha ön planda olduğu düşünülen sık sorulan sorular vb. fonksiyonlar ile canlı destek vb. fonksiyonlar karşılaştırmalı içerik analizine tabi tutulacaktır. Çalışmanın örneklemini www.alexa.com sitesinin verilerine göre Türkiye’ de en çok ziyaret edilen 50 internet sitesi arasında yer alan alışveriş siteleri oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler: halkla İlişkiler, post-truth, alışveriş siteleri, canlı destek, sık sorulanlar

POST-TRUTH ÇAĞINDA KAMUSAL ALANDA HAKİKATIN İNŞASI: “KAMUOYUNA SAYGIYLA DUYURULUR”

Arş. Gör. Yunus Emre Çağdaş: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi, İzmir

Prof. Dr. Mine Saran: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi, İzmir

Günümüzde insanlar, internet tarayıcısında açtığı yeni sekmelerin, sosyal medya kanallarında etkileşim kurduğu gönderilerin arasında kaybolup giderken; yeni medya ekosisteminin içerisinde ‘hakikat’te kaybolmaya başlamıştır. Hakikat ötesi (post-truth) çağın medya muharebesinde duygular ve kişisel inançlar, nesnel gerçeklikler karşısında üstünlük kurmaktadır. Bilgiye ve habere ulaşmanın çok hızlı ve kolay olduğu yeni medya ekosisteminde, içerik sürekli olarak yenilenmekte ve yinelenmektedir. Hakikate ait parçaları birleştirmeye çalışan insan zihni, oluşturulan ve sunulan her yeni içerik ile tekrar tekrar dağılmaktadır. Düzensiz ve dağınık bir zihin yapısı sahip insan, okuduğu her haberde, izlediği her görüntüde gerçeğin izini sürememektedir. Dolayısıyla bir taraftan içeriğin hızlı akışı, diğer taraftan aynı anda farklı kanallardan bilgi bombardımanına maruz kalan bireyin zihinsel yapısı arasında gerçeklik sıvılaşmakta ve yok olmaktadır. Gerçeklik ve onun insan zihnindeki yansıması olan hakikat arasındaki bağlantı da böylelikle kopmaktadır.

İnsanlar duygularına ve ruhuna hitap eden, sosyal çevresinde paylaşılan ve itibar gören düşünceyi, gerçek olmasa bile, benimsemekte ve doğru olarak kabul edebilmektedir. Herkes tarafından paylaşılan, yorum yapılan bir haberin yanlış olma ihtimali düşüktür; çünkü “binlerce insan nasıl yanlış düşünebilir, yalan söyleyebilir” inancı hakikat ötesi çağın bireylerinin zihinlerinde mevcuttur. Bu inanç, yankı odalarından (echo chambers) ortaya çıkan bir sestir. İnsanların kendileriyle aynı fikirleri aradıkları, aynı fikirlere sahip olan insanları dinledikleri, aksi bir düşüncenin yer edinemediği yankı odalarından çıkarak yayılan sahte haberler, yanlış bilgiler, sosyal medya yalanları hakikat ötesi çağda kamusal alanın gerçekleri haline gelmektedir. Günümüzde kamusal alan içerisinde bilginin iletimini ve etkileşimi sağlayan yeni medya, kamuoyunun gündemini oluşturmakta; bu medyanın eşikbekçileri olan algoritmalar Facebook, Twitter gibi mecralarda gerçekleri filtreleyerek sunmaktadır. Belirli algoritmaların etrafında toplanan kamular, benzer siyasi fikirlere, ideolojilere sahip olmakta; yalan dahi olsa doğruymuş gibi aynı düşünceyi savunmaktadır. Doğru olanın yerine, doğru olması istenilen fikirlerin, düşüncelerin tercih edildiği, hakikatın önemsizleştiği, duyguların olguların yerine geçtiği bir yapı içerisinde kamuya açılan kurumlara büyük görev ve sorumluluklar düşmektedir. Hakikat ötesi çağda, kurumlar her saniye bir yalan haber tehditi ile karşı karşıya kalırken; bir yandan da gerçek ile ilişkisi değişen hedef kitlelerini doğru bilgilendirme konusunda bir meydan okumayla yüzleşmek zorundadırlar. Bu bağlamda, bir kurum yalan haber ile karşı karşıya kaldığında, hakikati ortaya koyabilmek adına “kamuoyuna saygıyla duyurulur” başlıklı metinler ile gerçeği anlatmaya, kendisini ifade etmeye çalışmaktadır. Reaktif bir tepkiden ziyade proaktif bir yaklaşımın benimsenmesi gerekliliğinden hareketle bu çalışmada, hakikat ötesi çağda kurumlar ne yapmalı, nasıl yapmalı, niçin yapmalı sorularına kuramsal çerçevede yanıt aranmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: post-truth, kamusal alan, hakikat, kamuoyu

POST-TRUTH DÖNEMDE İTİBARI KORUMAK: SOSYAL MEDYADA MARKA KRİZLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öğr. Gör. Özlem Doruk Şahin

Prof. Dr. Rasime Ayhan Yılmaz

Yeni iletişim teknolojileri ile sosyal medya kullanıcılar için temel bir bilgi ve haber kaynağı haline gelmiştir. Bu durum bir yandan özgürleştirici olanaklar sağlarken diğer yandan sosyal medyayı propaganda ve manipülasyonun yoğun olarak kullanıldığı bir mücadele alanına dönüştürmektedir. Yalan haberler, doğrulanmamış bilgiler, kullanıcılar tarafından oluşturulmuş içerikler ve görsel malzemeler sosyal medyada herhangi bir denetim mekanizması olmaksızın hızla yayılmakta ve bu içerikler kamuoyunu etkilemektedir. Sosyal medyada dolaşıma giren içeriklerin kamuoyunu belirlemede ne denli güçlü olduğu Brexit referandumu ve ABD Başkanlık Seçimleri’nde Trump’ın zaferi ile somutlaşmıştır (Rose 2017). Bu durum “bir haber kaynağı olarak sosyal medyanın yükselişinden ve sunduklarına karşı duyulan güvensizlikten” beslenen post-truth kavramını gündeme getirmiştir (“Word of the Year 2016 Is”). Oxford Sözlüğü tarafından “nesnel gerçeklerin belirli bir konu hakkında kamuoyunu belirlemede duygulardan ve kişisel inançlardan daha az etkili olması durumu[nu]” ifade eden post-truth kavramı gerçeklerin önemsizleştiği bir döneme işaret etmektedir.

Post-truth dönemde sosyal medyada hızla yayılan ve doğruluğu ispatlanmamış iddiaların, yalan haberlerin, kullanıcı kaynaklı içeriklerin ve görsel malzemelerin en çok etkilediği gruplardan biri de markalardır (Teyit.org). Bu çalışmada, markaların post-truth dönemde sosyal medyada hızla yayılan şüpheli içerikler nedeniyle karşı karşıya kaldıkları ve kurumsal itibarlarına zarar verme potansiyeli taşıyan sosyal medya krizleri ele alınacaktır. Bu çerçevede öncelikle belirlenen örnekler üzerinden marka ile ilgili şüpheli içeriklerin sosyal medyada nasıl yayıldığı; markanın, kurumsal itibarını hedef alan bu içerikler ile mücadelede nasıl bir strateji izlediği analiz edilecektir. İkinci aşamada sözü edilen sosyal medya krizleri ile ilgili odak grup görüşmesi yapılacak ve katılımcıların konuyla ilgili deneyimleri, bakış açıları, tutumları ve algıları hakkında elde edilen veriler değerlendirilecektir. Sonuç kısmında ise sosyal medya krizlerinin analizi ve odak grup görüşmelerinden elde edilen bilgiler ışığında markaların kurumsal itibarlarını hedef alan şüpheli içeriklerle mücadelede izlemeleri gereken stratejiler tartışılacaktır.

GERÇEKLİK, GERÇEKÇİLİK, SİNEMA VE POST-TRUTH

Yrd. Doç. Dr. Doğan Aydoğan

Sinema bir olgu olarak ortaya çıktığından beri, gerçeklikle ilişkisi sorgulanan bir kavram olmuştur. Biçimci ve gerçekçi gelenekler sinemayı farklı biçimlerde ele almış ve bu durum sinema olgusunu yakından etkilemiştir. Biçimci gelenek sinemayı; gerçekliği tasarımlar yoluyla değiştirmeye çalışan bir eğilim olarak ele alırken, gerçekçi gelenek sinemanın gerçekliğe açılan bir pencere olması gerektiğini savunmuş ve farklı bir üslup önermiştir. Bu bağlamda biçimci gelenek sinemaya toplumu biçimlendirmede aktif bir rol biçerken, gerçekçi gelenek toplumun ve gerçekliğin perdeye yansıdığı, seyircinin bu sayede aktarılan gerçekliğe ulaştığı bir metin biçimi önermiştir.

Biçimci gelenek gerçekliği yeniden yapılandırırken koşullanmış bir izleyici üretmektedir. Perdede gördüğü akıcı hareket ve kurguya kendini kaptıran izleyici bir illüzyona dahil olmakta ve metni sorgulayamamaktadır. Duygulanma ve koşullanma biçimci sinemanın ortaya çıkardığı bir etki olarak ticari sinemada, propaganda metinlerinde ve reklam filmlerinde her zaman varlığını korumuştur.

Biçimci geleneğin ortaya çıkardığı koşullanmış izleyici olgusuna karşı gerçekçi gelenek değişik akımlar üreterek, illüzyonu ve metnin şeffaflığını kırmayı denemiş, seyirciyi aktif bir katılıma, sorgulamaya ve eleştirel bir tavır almaya çağırmıştır. Bu çerçevede biçimci geleneğin şeffaf ve koşullanmış metnini kırmaya çalışan gerçekçi ya da modern metinler sinemada önemli üslup farkları yaratmış ve sinema sanatının çerçevesini genişletmiştir. Ancak bugün ortaya çıkan enformasyon teknolojileri modern sinemanın ortaya attığı oyun, katılım ve açık uçluluk gibi önemli temaları, interaktif metinler üreterek sorunsallaştırmaya ve yerinden etmeye başlamıştır.

Jean Baudrillard ise simülasyon kuramında gerçekliğin artan oranda simülasyona benzediğini, nesne ve kopyanın yer değiştirdiğini öne sürmüştür. Jean Baudrillard iletişim araçlarında üretilen içerik ile toplum arasındaki ilişkinin, düşünce ve yaşam biçimimizde kalıcı bir dönüşüme işaret ettiğini öne sürmüştür.

Bu çerçevede baştan beri tartışmalı olan sinema, gerçekçilik ve üslup sorunlarının, toplumsal gerçekliğin içine girdiği yeni bağlamda çok daha sorunlu bir hal aldığı öne sürülebilir.

Çalışma, gerçeklik, toplumsal gerçekliğin dönüşümü ve post-truth olgusunu, sinemada gerçekçilik, simülasyon kuramı ve birey kavramları üzerinden ele alan kavramsal bir çalışmadır.

REKLAMLARDA MUTLULUK HALLERİ: ETİ REKLAMLARINDA STİLİZE, NEOLİBERAL VE CİNSİYETÇİ MUTLULUK İMGELERİ ÜZERİNE GÖSTERGEBİLİMSEL BİR ANALİZ

FERİDE GÜLER

Çağdaş kültürde popüler kültürden, medyaya, gündelik hayattan, bilime ve edebiyattan psikoloji, sağlık ve tıp alanına kadar yaşamın birçok alanını kuşatan, söylemsel olarak söz konusu alanlara sızan mutluluk imgelerinin yoğun bir şekilde dolaşımda olduğuna; mutluluğun devamı ve yeniden üretilebilirliği konusunda bir saplantının meydana geldiğine tanık olunmaktadır. Kamusal alanın duygusal bir arenaya dönüştüğü bir kültürel ortamda (Illouz, 2014: 156) özellikle medyanın ve popüler kültürün yeni üslup, anlam ve öznellikler etrafında sürekli dolaşımda tuttuğu bir “mutluluk fetişizmi” söz konusudur. Söz konusu momentte mutluluk ele geçirilmek için büyük bir hırsla peşinden koşulan bir şey olarak görülebilmekte öte yandan normatif yan anlamlar da kazanabilmektedir. Bu çalışmada mutluluğun normatif bir hale gelmesinde, bireylerin kendilerini mutlu olma zorunluluğu içerisinde hissetmelerinde ve popüler mutluluk imgelerinin dolaşıma sokulmasında reklamların aracılık rolü sorunsallaştırılmaktadır. Çalışmada amaçlanan bir mutluluk tanımı yapmak ya da bir mutluluk modeli sunmak değildir. Sara Ahmed’in izinden giderek “mutluluk nedir?” sorusundan çok “mutluluk ne yapar?” (2016: 11) sorusuna odaklanmak bu çalışmanın çıkış noktası olarak görülebilir.

Bu çerçevede söz konusu çıkış noktasından hareketle analiz edilecek reklam metinlerine şu soruları sormak mümkün gözükmektedir: Reklam metinlerindeki farklı mutluluk anlayışları ve tanımları hangi ideolojik ön kabullere yaslanır? Mutluluk imgeleri reklamların söylemsel evreninde nasıl inşa edilir; hangi göstergelerle ve anlam dizgeleriyle birlikte belirginleşir? Reklamlardaki mutluluk vaatlerinin, imgelerinin ardında gizlenen nedir; bu imgeler nelerin görülmesini engeller, hangi güç ve iktidar ilişkilerini gizler? Reklamlarda özneler hangi olaylardan mutlu olurlar, nasıl mutlu olurlar? Söz konusu mutluluk zorunluluğu ve saplantısında reklamların rolü nedir?

Çalışmada bu sorular çerçevesinde mutluluk mitini yücelten reklam metinlerine odaklanmak amaçlanmaktadır. Bunun için yıllardan beri popüler imgelemde mutluluk mitini canlı tutmayı başarmış, söylemsel anlamda “mutluluk vaatleriyle” dolaşımda kalmayı sürdürebilmiş, bu anlamda başarılı bir halkla ilişkiler, reklam ve iletişim politikası izlediği öne sürülebilecek Eti markasının reklam metinleri analize dâhil edilmektedir. Söz konusu markanın son on yılına ait beş reklam metni tarihsel bir anlamı yakalamak, çerçevelenmiş ve seçilmiş ideolojik anlamları açığa çıkarmak amacıyla göstergebilimsel bir analize tabi tutulmuştur.

Analizin sonuçlarına göre; reklam metinleri dolayımıyla inşa edilen yüceltilmiş mutluluk imgeleri, duygusal repertuarımızda yer alan diğer duyguları -örneğin hüzün, acı, korku vb.- alt edilmesi gereken hastalıklar, bozukluklar olarak konumlandırmaktadır. Öte yandan reklam metinlerinde mutluluk duygusu hem stilize bir biçimde ve klişeler aracığıyla inşa edilmekte, sınırlı terimlere ele alınmaktadır. Reklamlarda mutluluk imgeleri, tüketmek ve hazza ulaşmaktan ibaret kılınan “tek boyutlu bir mutluluk” miti etrafından inşa edilmenin yanında narsistik, konformist, neoliberal ve cinsiyetçi mitlerle de kurulmaktadır. Alternatif varoluş ve mutluluk biçimlerine pek yer verilmeyen reklamlarda, mutluluk, nesne yönelimli bir şey olarak da tarif edilmektedir. Bu anlamda toplumsal, kültürel, politik ya da bireysel yanılsamaları besleyen bir mutluluk tasavvuru göze çarpmaktadır. İncelenen metinlerde pasifize edici bir mutluluk, realiteden duyulabilecek hoşnutsuzluğa yönelik tahammülü olmayan, sürekli pozitif düşünme ve görme halini dayatan bir mutluluk hali göze çarpmakta, reklamların mutluluk dili stilize, çerçevelenmiş ve sınırlı bir duygusal repertuara yaslanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mutluluk ve reklamlar, duygular ve reklamlar, tek boyutlu mutluluk, konformist, neoliberal ve cinsiyetçi mutluluk

DİJİTAL İLETİŞİM ARAŞTIRMALARINDA ÇEVRİMİÇİ ODAK GRUP GÖRÜŞME YÖNTEMİ

YANKI ERGÜL

Çevrimiçi odak grupları, yüz yüze çalışan geleneksel odak grup yönteminin internet üzerinden yapılan karşılığıdır. Mekân olarak çevrimiçi bir platformda buluşulur. Genellikle bu platform, profesyonel çevrimiçi odak grup görüşmeler için yapılmış uygulamalardır. Bunların yanında konferans özelliği olan bir çok dijital iletişim uygulamasıyla da yapılabilmektedir. Uygulamalar kullanılırken; mikrofon, hoparlör, bilgisayar kamerası gibi araçlara ihtiyaç duyulmaktadır.

Çevrimiçi odak grup yöntemi, geleneksel yöntemle bir çok özelliği aynıdır. Bu bakımdan görüşmelerin sağlıklı olabilmesi açısından denk bir başarıya ulaşmak söz konusudur. Geleneksel yöntemde kullanılan ses kayıt ve kamera gibi araçları hesaba katıldığında, çevrimiçi yöntemde tek farklılığın bireylerin yan yana olmaması olarak görülmektedir.

Çevrimiçi uygulamalarda roller kesin bir çizgide belirlenmektedir. Moderatör, katılımcı, gözlemci, ve yönetici gibi roller, uygulamalarda yer alan yazılım sayesinde doğru bir şekilde işlemektedir. Özellikle profesyonel çevrimiçi odak grup görüşme programlarında, çoklu medya kullanımı da dikkat çekmektedir. Yüz yüze yapılan yöntemlerde harici olarak gereken; projeksiyon, bilgisayar, mikrofon, kamera, elektrik çıkışları, tartışma kılavuzu çıktıları vb. araçlar bilgisayarlarda tek çatı altında toplanmaktadır. Bu açıdan araştırmacıya kolaylık getireceği düşünülmektedir. Bunların yanında katılımcıları bir araya getirmek odak grup görüşmelerinde dikkat çeken bir zorluk olarak bilinmektedir. Bireyleri tek bir mekânda, aynı zaman diliminde toplamak yerine, uygun bir zaman diliminin belirlenmesiyle dünyanın her yerinden görüşme yapılabilmektedir.

Dünyada 500’den fazla yapılmış çevrimiçi odak grup görüşmesi yöntemi kullanılan akademik araştırma bulunmaktadır. Türkiye’de ise sadece 1 çalışma bulunmaktadır. Bunun sebebinin konunun, Türkiye’deki araştırmacıların konuyla ilgili yeteri kadar aydınlatılmadığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu çalışma, yöntemle ilgilenen araştırmacıların yolunu bir nebze de olsa aydınlatmak için yapılmıştır. Çalışmada yöntemin kolaylıkları ve zorlukları incelenmiş, yerli ve yabancı kaynaklardan literatür taraması yapılmış, geçmişte yöntemi kullanan akademik araştırmalar derlenmiştir.

Anahtar kelimeler: Çevrimiçi odak grup görüşme yöntemi, dijital iletişim araçları, çoklu medya araçları

İLETİŞİM EĞİTİMİNDE DİJİTAL OKURYAZARLIĞIN ROLÜ: ÇEVRİMİÇİ ARAŞTIRMA PRATİKLERİ VE GOOGLE ÜZERİNE BİR İNCELEME

ÖĞR. ÜYESİ CEREN BİLGİCİ OĞUZ – ARŞ. GÖR. ÖZGE ÖZKÖK

Günümüzde gelişen yeni iletişim teknolojileriyle birlikte sosyal ve profesyonel yaşam deneyimlerinde de pek çok dönüşüm yaşanmıştır. Buradan hareketle internet erişiminin yaygınlaşmasıyla birlikte üniversite öğrencilerinin akademik konularda kaynak bulmak, araştırma yapmak, yeni bilgiler edinmek ya da üniversite eğitimleri kapsamında öğrendiklerini pekiştirmek amacıyla sıklıkla başvurdukları birincil kaynağın Google olduğu görülmektedir. Son yıllarda Google ile ilgili gerçekleştirilen akademik çalışmalar; erişilen kaynakların güvenilirliği, elde edilen bilgilerin doğruluğu, kullanıcıların internet aramaları çerçevesinde oluşan kişisel verilerin kullanımı ve kişiselleştirilmiş arama sonuçlarını sunan algoritmaların çalışma mantığına odaklanmaktadır. Google algoritmalarındaki kişiden kişiye değişim gösteren arama sonuçlarına sebep olan ve kullanıcılar tarafından tam olarak bilinmeyen değişkenlerin varlığı kullanıcıların elde ettiği bilgilerin niteliği üzerinde tartışmalar başlatmıştır. Bu bağlamda, Google kullanıcılarının dijital okuryazarlık konusundaki farkındalıklarının önemi gündeme gelmiştir.

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin akademik çalışmaları kapsamında Google arama motoru kullanım pratiklerini ve öğrencilerin bu sistemle ilişkili farkındalık düzeylerini ortaya çıkarmaktadır. Öğrencilerin Google’ı akademik çalışmalarında birincil kaynak olarak kullanmaları, araştırma evrenlerini Google ile sınırlama eğilimi göstermeleri ve ulaştıkları kaynakların doğruluğunu teyit etme reflekslerinin körelmesi ihtimalini de tartışmaya açmaktadır. Bu bağlamda, Google’ın eğitim alanındaki araştırmalarda üniversite öğrencileri tarafından kullanılmasıyla ilişkili literatürde sınırlı sayıda çalışmaya rastlanması, bu araştırmanın önemini ortaya çıkarmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara Yeni Medya ve İletişim alanında öğrenim görmekte olan öğrencilerle yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakat yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen çalışma doğrultusunda ulaşılmıştır. Elde edilen araştırma bulguları ışığında, üniversite öğrencilerinin yeni iletişim teknolojileriyle gerçekleştirdikleri araştırma pratiklerinde, her geçen gün gelişerek değişen iletişim teknolojilerinin çalışma prensiplerine genel olarak hakim olmanın yanı sıra, yapay zeka ve algoritma konularında da teknik bilgilere sahip olma gerekliliğinin ortaya çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yapay Zeka, Google, Dijital Okuryazarlık, İletişim Eğitimi, Yeni Medya

DİJİTAL ÇAĞDA YENİ ANLATILAR, YENİ MÜFREDATLAR: EGE BÖLGESİ ÜNİVERSİTELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

DOÇ. DR. ÖZLEM ALİKILIÇ- ŞULE BAŞ

Dijital iletişim teknolojileri gün geçtikçe bireysel ve profesyonel yaşamın daha büyük bir parçası olurken, bu teknolojileri kullanabilecek ve yönetecek insan ihtiyacının önemi de aynı oranda artmaktadır. Üniversitelerin müfredatları bu noktada kritik bir öneme sahiptir. Çağın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde alınacak dersler, öğrencilerin dijital dünyanın bir parçası olmasını sağlayacağı gibi halkla ilişkiler mesleğinin dijital dönüşümüne de büyük katkı yapacaktır. Güncel araştırmada da mesleğin dijital dünyaya uyum sağlayıp sağlamadığı keşfe çıkılmış; halkla ilişkiler mesleğinin öğrenildiği yerler olan üniversitelerin iletişim fakültelerinin ilgili bölüm müfredatlarının dijitale uyumlu olup olmadıkları araştırılmıştır. Araştırma kapsamında Ege Bölgesi’ndeki 4 yıllık halkla ilişkiler eğitimi verilen bölümlerin müfredatları incelenmiştir. Araştırma kapsamında Ege Üniversitesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Uşak Üniversitesi, Yaşar Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi’nin halkla ilişkiler eğitimi veren bölümleri olmak üzere, 3’ü devlet 2’si vakıf toplam 5 üniversitenin bölüm müfredatları incelenmiştir. Müfredatlar üzerine yapılan bu nitel araştırmada, üniversitelerin web sitelerindeki müfredatları ve ders içerikleri temel veri kaynağı olmuştur. Araştırmada, betimleyici araştırma tasarımı yöntemi kullanılarak eğitim programlarına yönelik içerik analizi yapılmıştır. Ege Bölgesi’ndeki devlet ve vakıf üniversitelerindeki halkla ilişkiler eğitimi veren bölümlerinde verilen derslerin ne kadarının ismi ve içerikleri dijital çağda halkla ilişkiler uygulamalarına yönelik olup olmadığı; uygulama ve teorik olarak ne şekilde dağılımların olduğu, dijital çağa uygun hazırlanmış derslerin zorunlu veya seçmeli tercihinin olması, bu derslere uygun görülen saat ve AKTS kısıtları, araştırma kapsamında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonuçları halkla ilişkiler eğitimi veren bölümlerin müfredatları ve ders içerikleri hızla değişen dijital iletişim çağının hızını yakalayamamıştır. Bu nedenle ilgili bölümlerin müfredatlarını hem sektörün hem de dijital çağın yenilenen temel gereksinimlerine ayak uyduracak şekilde yeniden düzenlemesi önerilmektedir.

Anahtar kelimeler: halkla ilişkiler, dijital çağ, müfredat, halkla ilişkiler bölümleri

DİJİTAL ÇAĞDA YENİ ANLATILAR, YENİ MÜFREDATLAR: EGE BÖLGESİ ÜNİVERSİTELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

DOÇ. DR. ÖZLEM ALİKILIÇ – ŞULE BAŞ

Anahtar kelimeler: halkla ilişkiler, dijital çağ, müfredat, halkla ilişkiler bölümleri.

TÜRK HAVA YOLLARI’NIN 85.YILI REKLAMI: GLOBALLEŞME EKSENİNDE BİR MARKANIN KURUMSAL KİMLİK ANALİZİ

ŞAMİL ÖZCAN – ÇAĞLAYAN SARIOĞLAN

Havayolu şirketleri fiyatlandırma, hizmet kalitesi, uçuş ağı genişliği, pazarlama stratejileri vd. etken sebepler ışığında farklı müşteri segmentlerine hitap etmekte ve şirketlerin marka konumlandırmaları da bu doğrultuda geliştirdikleri pazarlama stratejileri ile paralellik arz etmektedir. Bu çalışmanın konusu olarak seçilen Türk Hava Yolları sektördeki diğer rakipleri ile karşılaştırılacak olursa pek çok yönden daha özgün bir marka konumlandırmasına sahiptir. Birincisi, Star Allience üyesi olması ve 315 ülkeye uçan bir havayolu şirketi olması sebebiyle global bir müşteri segmentine hitap etmektedir. İkinci segmentte ise THY, yurtiçindeki müşteriler için yerel kültürel kavramların vurgulandığı, Türklük imgesinin duygusal anlamda başat bir rol aldığı bir strateji izlemektedir. Bu stratejiye dâhil olan reklam ve halkla ilişkiler çalışmalarında şirketin müşteri için sunduğu hizmetlerin kalitesi ile ilgili bilgiler geri plana itilmekte bireysel faydadan ziyade tüketicinin duygularına hitap edilmekte; millettin tarihsel hafızası ve ortak kültürel değerler vurgulanmaktadır.

Bu çalışmada ise ikinci segmente dâhil olan müşteri grubuna hitap eden tanıtım çalışmaları THY’nin 85. Yıl reklamı çerçevesinde sembolik anlam odaklı bir yaklaşımla çözümlenecektir.

Reklam tematik anlamda milliyetçilik vurgulu bir söyleme sahip altı öyküyle izleyicinin karşısına çıkmaktadır.

Walker Connor’a göre milliyetçi düşünce sadece usa dayalı kollektif çıkarların sonucunda değil devlete ve millete bağlılık anlamında vatan sevgisinin ve etnik aidiyete duyulan sevginin sonucunda doğar. Bu duygu, kan bağı, ortak ata, tarihsel birliktelik gibi somut değerlere atıf yapmakla birlikte asıl gücünü bu kavramların gerçekliğinden değil ama bu değerlere yapılan duygusal yatırımdan alır. Bu ortaklıların geliştirilmesinde kökene dair mitler, ortak vatan düşüncesi ve sınır tanımları, sembolik kültürlenme gibi unsurlar araçsal bir işleve sahiptir (Smith, 2013: 97). Bu çalışmanın nesnesi olarak seçilen THY’nin 85. Yıl reklamı da Connor’un duygu odaklı milliyetçilik tanımlaması çerçevesinde çözümlemeler yapmak adına somut örnekler sunmaktadır. Reklamda geçen altı öykü, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşen vakalar ile THY’nin bu vakalarda ve dönüm noktalarında üstlendiği tarihsel misyonu duygu yoğunluklu bir tema ile öyküleştirmektedir. Bu duygular genel anlamda kollektif millet bilinci tarafından yaratılan toplumsal bellekten beslenmektedir. Toplumsal bellek, insan hafızasının geçmişte yaşananları basit bir şekilde hatırlaması değildir. Çünkü toplumsal bellek geçmişin bugün yeniden inşası ve yorumlanması sonucu oluşmuş güncel bir yapıdır (Halbwachs, 2017: 124).

Bu çalışmada da araştırma nesnesi olarak seçilen THY’nın 85. Yıl reklamı özelinde, toplumsal bellek içerisinde gelişen milliyetçi duygudaşlığın varoluş sebepleri çözümlemeye tabi tutulmuştur. Semboller ve mitler çözümleme aşamasında ‘kimlik ve bellek’ vurgusunu açığa çıkartacak kilit kavramlar olarak okunabilir. Çünkü semboller ve mitler sadece toplumsal belleği yansıtmaz aynı zamanda onu yeniden inşa eder (Tokdoğan, 2018: 23). Reklamın teması da bayrak ve vatan gibi sembol mitleştirmeler üzerinden kurgulanan bir anlamlandırma süreci ile Türklük imgesini fedakârlık, yardımseverlik, insan sevgisi, cesaret vd. erdemlerle tanımlar. Sıralamış olduğumuz bu erdemler reklamda inşa edilen Türklük imgesinin niteleyici bir sıfatı olmanın ötesine geçerek Türklük kimliğini tanımlayan ve anlamlandıran araçsal bir unsur haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler: Milliyetçilik, Toplumsal Bellek, Kimlik, Duygular

Kaynakça
Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza. Ankara : Heretik.
Smith, A. (2013). Milliyetçilik. Ankara: Atıf Yayınları.
Tokdoğan, N. (2018). Yeni Osmanlıcılık:Hınç, Nostalji, Narsizm. Ankara: İletişim Yayınları.

ÜNİVERSİTE EĞİTİMİNDE ÇOK KÜLTÜRLÜLÜK VE ULUSLARARASILAŞMA POLİTİKALARI AÇISINDAN VAKIF ÜNİVERSİTELERİNİN İLETİŞİM STRATEJİLERİ

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ ÖZGENUR REYHAN KURTULDU

Yirminci yüzyılın yılların başlarından bu yana göç hareketleriyle etnik çeşitliliği artan Dünya, günümüzde küreselleşmekte ve birçok farklılığı içerisinde barındırır hale gelmektedir. Dolayısıyla küreselleşen dünyada gelişmeler artık bilginin üretilmesi ve kullanılması üzerinden yaşanmaya başlanmış̧, bu durum yükseköğretimin tanımı ve işlevlerini değiştirmiş̧, ve iyi yönetilmesi gereken stratejik bir süreç halini alması gereğini ortaya çıkarmıştır. Yükseköğretimde uluslararasılaşma ve çok kültürlülük etkisi tüm sistemlerde görülen küreselleşme olgusunun yükseköğretim sistemlerine yansıması olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, üniversite eğitiminde çok kültürlülük ve uluslararasılaşma stratejilerini süreç yaklaşımı çerçevesinde irdelemektir.

Çalışmanın örneklemi, Times Higher Education (2019) veri tabanında Türkiye’de ilk 1000 üniversite arasına giren ilk 5 vakıf üniversitesinden oluşmuştur. Üniversitelerin uluslararasılaşma stratejilerini irdeleyebilmek için Times Higher Education uluslararası öğrenci sayıları baz alınmıştır. Yöntem olarak kurumsal misyon, vizyon ve stratejik plan gibi dokümanların incelenmesi ile birlikte, seçilen üniversitelerin uluslararasılaşma süreçlerini yürüten yöneticiler ve Uluslararası İlişkiler Ofislerindeki yöneticiler ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında uluslararasılaşmaya ilişkin dokümanlar doküman analizi, görüşmelerden elde edilen veriler ise içerik analizi yöntemiyle irdelenmiştir. Çalışmada, eğitimde uluslararsılaşmayı sağlayan kriterler ortaya konarak, Türk yükseköğretim sisteminde uluslararasılaşma ve çok kültürlülüğün sağlanması sürecini başarılı bir şekilde yürüten üniversitelerin, uluslararasılaşmaya ilişkin gerekçelerinin sosyo kültürel ve akademik motivasyonlara dayanıp dayanmadığı, farklı kültürlerden gelen uluslararası öğrenciler ile ilgili stratejilerini hangi iletişim çalışmaları ve halkla ilişkiler yöntemleriyle gerçekleştirdikleri ele alınmıştır. Bu doğrultuda çalışma, uluslararasılaşma politikaları kapsamında ele alınan iletişim stratejilerine dair teorik bir çerçeve sunmak ve bir model oluşturma açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yükseköğretim, Uluslararasılaşma, Vakıf Üniversiteleri, İletişim stratejisi

REKLAMLARDA KADININ ÖZGÜRLEŞMESİ VE MAHREMİYET İLİŞKİSİNE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ: ORKİD UTANÇ PAKETLERİ

ÇAĞLAYAN SARIOĞLAN – ŞAMİL ÖZCAN

Günümüzde kadını tasvir eden bütün söylemlerin temelinde ideolojik, politik ve kültürel yapılar kadar medya da önemli bir etken olarak yerini almıştır. Kadının özgürleşme ve özne olma tanımlarının oluşumunda medyadaki temsiller önemli bir rol oynamaktadır. Medyanın temsil ettiği idealler aracılığı ile yarattığı güçlü etkiler özgürleşmeye çabalayan kadın kimliğine yönelik kaygıları beraberinde getirmektedir. Söz konusu özgürleşme çabalarının sınırları medya tarafından çizilmekte ve bu çerçeve içinde eylemde bulunmak ideal bir formata yaklaşmak olarak görülmektedir. Özne olma ve özgürleşme çabası altında gündelik yaşamlarında ve iş yaşamlarında önemli bir iş yüküyle karşı karşıya olan kadınların bu ideale yaklaşma arzusu ile kendilerine ne denli yabancılaştıkları yadsınamaz bir gerçektir. Kadınlığı bu şekilde idealize etmek ve stereotipleştirmek, bireysel değerleri ve mahremiyet algılarımızı dışarda bırakmaya çalışmak ve dayatılan kadınlık anlayışı dışında hareket edenleri ötekileştirmek sorunlu bir anlayıştır.

Bu çalışmada kadının özgürleşmesi ve mahremiyet ilişkisi ekseninde Orkid markasına yönelik hazırlanan sosyal sorumluluk temalı “Orkid Utanç Paketleri” reklamı analiz edilecektir. Reklamda geçen söylemler kadınların menstrual dönemlerinin görünür kılınmasının kadının özgürleşmesinin önemli bir unsuru olduğu vurgulamakta ve tüketim kültürü aracılığı ile ön plana çıkarılmaktadır. Özellikle Türk toplumu nezdinde kadın pedinin bir utanç nesnesine dönüştürüldüğü dolayısı ile gizli saklı tüketime sunulduğu söylemi görülmektedir. Çalışma reklamdaki söylemi eleştirel bir perspektiften analiz etmeyi hedeflemektedir.

Bu çalışmanın amacı; kadının özgürleşmesi ve mahremiyet ilişkisinin reklamlar aracılığı ile nasıl temsil edildiğinin tüketim kültürü ve biyoiktidar kavramı üzerinden ele alınması, Türk kadınının mahremiyet ve değerler algısına yönelik tutumlarının bu temsil içinde ne ölçüde dikkate alındığının eleştirel bir gözle açığa çıkarılmasıdır. Bu amaçlar çerçevesinde çalışma hazırlanırken sembolik anlamlar üzerinden bir analiz yapılmış ve amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca egemen toplumsal cinsiyet ideolojisi, mahremiyet ve kadın bedenin idealize edilmesi de çalışmanın incelediği konular arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Mahremiyet, Biyoiktidar, Tüketim

Z KUŞAĞININ İLETİŞİM EĞİTİMİNDEN SEKTÖREL VE AKADEMİK BEKLENTİLERİ: İLETİŞİM ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

AHMET ESAD YURTSEVER – ENGİNCAN YILDIZ

Z kuşağı bireyler, günümüzde sosyal medyanın etkisiyle sürekli bilgiye maruz kaldıkları bir dönemde doğdukları için karmaşık bilgileri kolayca analiz edebilme becerisine sahiptirler. Bu durum Z kuşağı bireylerin, bilgisayar başında aynı anda birden fazla şeyle ilgilenmeleri sonucu çok-görevli(multitasking) bir yapıya sahip olmalarını sağlamış böylelikle hem eğitim hayatları hem de iş hayatlarında da avantaj sağlamıştır. Bu sayede, z kuşağı bireylerin, iş hayatlarında uygun şartların sağlanması durumunda son derece verimli olabilmelerine imkân vermiştir. Çok-görevli bireyler, öğrenmeye daha açıktırlar ve çok-görevlilik, bireyin bilişsel gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu yüzden Z kuşağı bireyleri, eğitim yaşamlarında uygun koşullar sağlandığında son derece başarılı olabilmektedirler.

Gün geçtikçe iletişim fakülteleri ve bölümleri ile doğru orantılı olarak artan öğrenci sayıları, iletişim eğitiminden öğrencilerin beklentilerini inceleme fırsatını doğurmuştur. Özellikle sektörel anlamda halkla ilişkiler ajanslarında, reklam ajanslarında, sosyal medya ajanslarında, holdinglerde ve çeşitli şirketlerde çalışma imkânına sahip olan iletişim öğrencileri akademik anlamda da bir kariyer planlayabilmektedirler. Bu doğrultuda öğrencilerin akademisyenlerden uygulamaya yönelik olarak sektörel beklentilerinin ve akademiye yönelik olarak akademik beklentilerinin hangi düzeyde olduğunun ölçülmesi iletişim eğitiminin kuşaklara göre şekillendirilmesi açısından yol gösterici nitelikte olacağı düşünülmektedir.

Çalışma kapsamında, Z kuşağı iletişim fakültesi öğrencileri üzerinden nitel bir araştırma gerçekleştirilmiş olup bu doğrultuda yapılan araştırmada, yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakat yöntemi kullanışmış ve toplamda 12 iletişim öğrencisiyle araştırma sonlandırılmıştır. Nitel bir araştırma yöntemi programı olan MAXQDA programının kullanıldığı bu çalışmada, öğrencilerin akademik ve sektörel anlamda akademisyenlerden beklentileri ölçülmüştür. Çalışmanın temel amacının yol göstericiliğiyle, öğrencilerin akademik ve sektörel beklentileri tespit edilip Z kuşağı iletişim öğrencilerinin iletişim eğitiminden temel beklentileri ölçülmüş olacaktır.

Türkiye’de halkla ilişkiler sektörünün ve eğitiminin öncüsü